Kreu Blogu Faqe 3

Një lëmsh që më ka mbetur në grykë…

0

Nga ELINDA MARKU

Një lëmsh që më ka mbetur në grykë, që në Gusht, teksa pinim kafe tek “ Britania “ në Lezhë!!!

Po pinim kafe në një nga qindra kafenetë që ka qyteti i bukur i Lezhes, kafene që të gjitha kishin emra jo shqip. Si psh: kafe anglia, kafe venecia, kafe britania, berlini, Vienna ( edhe pse emri Viena me vjen si fjale shqipe , ekzakt fjali pyetse: vjen a?). Përpiqem ta mirekuptoj arsyen e emërtimit të kafeneve me emra qytetesh jo shqiptar. Për faktin se, në fillim, kur lirisht mund të permendim emra e vende kapitaliste dhe, ngaqë gati na dukej e pabesueshme e, që ta besonim se nuk ishim andërr, por kishte ndodhur vërtet, liria me pasë bisnes ( ani pse shumica e bisneseve, që hapeshin, ishin njerëz që, ku ta dish si e kishin ndreq me partinë në pushtet) e me i vu bisnesit një emër t’jashtëm. Ma vonë, emigrantët, që ktheheshin me kursime, i emertonin kafet me emra të vendit prej ku kishin provu me u kthy, me hap një punë, bisnes, me ngrit një shpi…! Dhe, mbas 6 muajsh kishin dështu, sepse në Shqipëri nuk funksiononte si atje ku kishin emigruar. Qe punetori të çmohej, përkundrazi pushteti dhe opinjoni e tallnin dhe e detyronin, ta linte shpinë e bisnesin, qe ngriti e të kthehej nga ishte kthy.

Në gjithë qytetin e Lezhës nuk e gjen një kafene a bisnes me emrin “ Kafe Lezha”. Hotel “ Lisi” thoni ju asht njëlloj, si të thuash hotel Lezha. Në Detroit psh, është një bisnes shqiptarësh me emrin “ Restorant BESA”, ku 97% e klienteve nuk janë shqiptarë. Në qytetin Troje, në Michigan, është një bisnes shqiptar, por që frekuentohet nga vendas, jo nga shqiptarë “A PO VINI” dhe, dhjetra raste të tilla. Në Detroit, gjithashtu është edhe Kafe KUVENDI. TË duket sikur shqiptarët janë krenar, se janë shqiptarë, vetëm në vend të huaj. Kurse, në Shqipëri, anasjelltas e kanë të “ndaluar” të jenë shqiptar dhe, iu mbetet të krenohen, se janë emigrantë në britani, angli, ( kafe America buzë Drinit), italia, etj etj etj.. …( Pjerini mund të hapi nje bisnes tjetër përveç atij qe ka “ Security “, dhe ku ta di pse kam bindje, se do ta quaj “ Kafe Afrika” dhe do ta justifikojë duke thane, se fjala Afrikë asht togfjaleshi shqip “ afër ika” , dhe me të drejte, se prej Puke n’Lezhe afer asht)! … Të kthehesh në Shqipëri e të thuash: jam pendu se kam mungu 25 vjet në këte qytet dhe, edhe pse tepër vonë, prap du me u kthy. Nga 10 prej atyre që të nigjojnë, vetëm njani prej tyre të përgjigjet:- Kurrë nuk je vonë me u kthy në vendlindje! 9 të tjerët, një herë të shohin me dyshimin se ke lujt mendsh, mandej fillojnë e të sulmojnë, pa ia lshu radhen njëri tjetrit. Në fillim duke të tregu, se ktu nuk jetohet, ktu asht tmerr, ktu nuk ka punë, ose edhe kur e gjen, ose e krijon një punë, t’i presin krahët, nuk të lanë me punu, edhe kur mendo se po të lanë me punu, vjen shteti të kput në shpinë me taksa, të plaçkit djersen, të survejon voten, ta vjedh voten, nëse nuk ia shet etj.

E tmerrshme, thëm me vete. Të dhjetë kanë të drejtë. Edhe ai i vetmi që më thotë: Kurrë nuk asht vonë me u kthy në vendlindje por, edhe keto të 9, që më shpalosin realitetin e të jetuarit në Shqipëri. Asht e kotë t’u shpjegosh, se as ne Amerikë nuk asht fushë me lule, madje as për amerikanët e që kanë lindur në USA, nuk asht fushe me lule , aq me pak për emigrantet! Po, ka lekë e punë në USA, ka gjithëçka, përfshi edhe lypsa…! Nuk ua shpjegoj dot, sa shumë të mungon ajo, që është, vetëm në Shqipëri! Sepse, e di që ata do të më thonë: Në Shqipëri “ nuk ka asgja “! Në këto momente, të kësaj bisede ndërhyn Mara, ime bijë, e lindur ne USA, dhe më thotë, sigurisht në anglisht, se nuk donte të bëhej pjesë e debatit, por thjesht të mos më ikte pa e vënë re, që perballe kafes, ku po debatonim, në një shesh, midis pallatesh të nalta, që ishte rrethuar me tela dhe, që sherbente si parkim, luanin disa fëmijë të bukur, oh sa të bukur! Dhe, Mara më thotë: Ah sikur ta dinin këta që po e kundërshtojnë idenë tande për t’u kthy, se psh ne USA të mungon nje pamje kaq e bukur si kjo. Fëmij që luajnë jashtë! Dhe, unë tani qe i shoh, edhe kënaqem, edhe më vjen gati të qaj, me kete mentalitet që kanë këta të rritur! Sepse, kuptoj ,që këta fëmijë nuk janë gjë tjetër, vetëm kontigjenti i ri i emigracionit .

Eshtë bukur që, në Shqipëri sheh ende fëmijë, sheh ende gra shtatzena, por është e trishtueshme, tmerrsisht e trishtueshme që, e vetmja gjë që prodhohet në Shqipëri dhe, që është prodhim për eksport, janë fëmijët! Fëmijë që prindërit po i rrisin me padururimin për ti dërguar emigrantë. Dhe, edhe nese nuk kthehesh ti mamë ktu, do të kthehem unë, sapo të mbaroj shkollen! Kam shkuar 12 vjet, në tri katër shkolla, me nga 600 deri në 3000 fëmijë, fëmijë të të gjitha llojeve, rracave ( gjinive se psh në U.S.A. tashme nuk ka vetëm dy gjini, dhe fap me shkeli synin), por kurrë nuk kam parë fëmijë kaq të bukur, të gjallë, fëmijë kaq femijë, si kta, e si ktu në Shqipëri. ! … Dhe, mbasi mbaroj fjalen në anglisht, që ta kuptoja vetëm unë, u ktheva tek ata që kishin mbajtur frymen dhe, mezi prisnin ta “ tradhëtoja “ Maren e tu përktheja se çfarë tha. Nuk fola dot se, me erdhi të qaj….! Nuk qava dot, se nuk di me qa me lot dhe pa za!! Iu kërkova të ndrrojmë temë!

Eshte publikuar edhe në : albdreams.blogspot.com

Nervozizmi i Kissingerit

0
 Nga Beqir SINA *
Në pranverën e vitit 1999, lufta dukej në prag. Pritej që NATO-ja të bombardonte Serbinë dhe objektet e saj ushtarake në Kosovë. Në ajër kishte një tension të dukshëm dhe unë isha gjithë sy e veshë. Televizorin e mbaja vazhdimisht hapur dhe u telefonoja njerëzve që kishin kontakte në komunitet, me shpresën se ata mund të dinin diçka.Më 10 mars, Komisioni për Punët e Jashtme i Dhomës së Përfaqësuesve kishte planifikuar një seancë të posaçme dëgjimore për gjendjen në Ballkan dhe për të shqyrtuar mundësinë e dislokimit të trupave amerikane në Kosovë.
Në Capitol Hill ishin ulur krerët e Komisionit, Benjamin Gilman, Henry Hyde dhe Tom Lantosh.
Seanca ishte organizuar me ndihmën e Lidhjes Qytetare Shqiptaro-Amerikane me Joe DioGuardin dhe gruan e tij Shirley, e cila zyrtarisht mbante titullin e Këshilltares Juridike për Çështjet Ballkanike.
Unë isha në sallë dhe vrapoja t’i fotografoja të gjithë.Midis të ftuarve për të folur para Komisionit ishin senatori Bob Dole, ish ambasadorja e SHBA në Kombet e Bashkuara, Jeane Kirkpatrick dhe të tjerë.
Komisioni kishte ftuar të dëshmonte edhe Henry Kissingerin, ish Sekretar i Shtetit nën Presidentin Nixon.
Kissingeri në atë kohë ishte 76 vjeç dhe i mbajtur mirë. Atë ditë vura re një nervozizëm të pazakontë në fjalët e tij, sepse diplomacia po bëhej e pafuqishme dhe po ia linte fushën ushtarakëve. Natyrisht, si një diplomat me karrierë të gjatë dhe të shkëlqyer, ai siç duket besonte se ende kishte hapësirë që zgjidhja të arrihej në tryezën e bisedimeve dhe botës t’i kursehej një luftë e re.
Kissingeri tha se përdorimi i trupave tokësore amerikane dhe i forcës së NATO-s në atë rast do ishte një precedent i rrezikshëm për Amerikën.Sllobodan Milosheviçi i kishte çuar në ekstrem veprimet kundër civilëve dhe nuk dëgjonte asnjërin nga variantet e zgjidhjeve që i paraqisnin i dërguari diplomatik Richard Holbrooke dhe gjenerali Wesley Clark, shefi ushtarak i NATO-s.
Në pushim të seancës së parë, iu afrova Kissingerit me kujdes, jo aq për të bërë foto, sesa për t’i shkuar pranë dhe për ta pyetur: “Çfarë mendonte legjenda e diplomacisë amerikane se do të bëhej me Kosovën?”.
Zëri i tij më solli një përgjigje të tmershme dhe drithëruese.
Kissingeri kishte një zë të thellë që i dilte nga brenda gjoksit dhe dukej sikur i këputej dhe i thyhej si coprat e një xhami që bie në dysheme. Theksi i tij gjerman ishte i njohur, sidomos kur shqiptonte bashkëtingëlloren “w” që ai e shndërronte në “v”. Bashkë me zërin e Kissingerit drejt meje erdhi edhe vështrimi i tij prej një diplomati me pamje të egër. Pyetjes sime iu përgjigj me vetëm disa fjalë, që nuk i kishte thënë më parë: “I smell war” (ndjej erën e luftës). Dhe shtoi: “War, war and only war” (luftë, luftë dhe vetëm luftë).
Në atë çast, m’u duk më tepër si një komandant lufte se sa një diplomat i sprovuar. Dukej i mërzitur për veten dhe për kolegët e tij diplomatë që nuk po arrinin të bënin më shumë.
Kissingeri kishte patur disa suksese si diplomat. Ai ishte ideatori i takimit historik mes Nixonit dhe udhëheqësit kinez Mao Ce Dun në Pekin në shkurt të vitit 1972 dhe mendimi i tij respektohej shumë në qarqet amerikane.
Kissingeri merrej me strategjitë e mëdha.
Ai mendonte se nëse NATO-ja ndërhynte ushtarakisht për shqiptarët, kjo mund t’i hapte dyert pakënaqësive të Rusisë dhe kështu do të prishej ekuilibri mes fuqive.
Kundërshtarët e tij në seancë argumentonin se Kosova ishte një rast i veçantë, ku popullsia po dëbohej me forcë nga Millosheviçi, duke krijuar destabilitet në Ballkan, prandaj duhej vepruar me mjete ushtarake.
“A mund t’ju bëj një foto, zoti Kissinger?”, – e pyeta.
“Ok, mund ta bësh, por jo me blic. Kam alergji nga blici”, – m’u përgjigj thjesht.Arriti të shuajë paksa zemërimin dhe mblodhi forcat duke vënë buzën në gaz për të pozuar përpara aparatit tim.
Dy javë më vonë, avionët e NATO-s nisën bombardimet kundër Serbisë.
*Rob – nje biografi ne dy kohe
nga  Beqir Sina (A-008652) Libër 2022
Përshkrim i shkurtër:
Libri prej më shumë se 400 faqesh, botim i “Tirana Times”, paraqet jetën e autorit nën komunizëm dhe lirinë që ai gjeti në Amerikë.
Eshte publikuar edhe në : https://albdreams.blogspot.com

Inagurimi i restaurimit të kishës së Shën Gjon Kryepremit Mërqi – Lezhë

0

Pa hyrë në qytetin e Lezhës, me pikënisje nga Shkodra, në krahun e majtë, merr rruga që të con në kishën e Kuvendit të Arberit, ose ndryshe kisha e Shën Gjon Kryepremit. Ajo ka një pozicion mjaft të bukur gjeografik, pasi sa më lart ngjitesh drejt saj, aq më shume pamja madhështore shtrihet para teje, deri ku deti bashkohet me qiellin dhe fushat e gjelbërta e konturojnë hijshëm.

Që nga porta hyrëse, lehtë identifikohet profili i vjetër i kishës, të një kohe të largët, por që kurrë nuk i humbi lidhjet me të tashmen, falë njerëzve vullnetmirë që ia rrëmbyen atë, pluhurit të harresës.

Ndoshta nuk kemi një datë fikse të ndërtimit të saj, por mund të themi, bazuar në shkrimet e studiuesve, se në këtë kishë, u mbajt një nga kuvendet e Arbërit, për të cilin do të flasim në këtë reportazh

Oborri, që pas restaurimit, rrethon hijshëm kishën, ende ruan qetësinë e një vendi lutjeje. Pranë kishës qëndrojnë edhe varret e fshatit Mërqi. Ai ka pranë fshatrat Raboshtë e Kallmet, pjesë të bashkisë së Lezhës.

Vizitorët e parë tashmë kanë mbërritur. Pikërisht në këtë kishë, në vitin 1703 u mblodh Kuvendi i Arbërit për të mbrojtur gjuhën dhe kulturën shqipe nga asimilimi dhe zhdukja si shkak i pushtimit otoman.

Kisha në brendësin e saj ka, dritaret vitratë të stilit klasik, me imazhe shenjtërish mbrojtës të dioqezave pjesëmarrës në Kuvendin e Arbrit, nga Shkupi e Tivari e dioqezat në Shqipëri. Edhe një monument tjetër i rëndësishëm iu shtua Kishës së Shën Gjonit. Në oborrin e saj, një pllakë e madhe guri me simbolin e Kuvendit ku simbolizohet, pushteti i Papa Albanit dhe orenditë për Celebrimin e Meshës së Shenjte në kushtet e pushtimit otoman të trevave Arbënore

Kisha arriti të qëndrojë e fortë në këmbë deri në vitin 1967. Por ky ishte viti famëkeq, kur sistemi i asaj kohe mbylli funksionimin e të gjitha kishave në vend.

     Kishes iu rikthye frymëmarrja, edhe pse e sakatosur nga kepërdorja , me rënien e socializmit dhe ndërrimit të sistemeve. Besimtaret ndër dekada, kanë ardhur këtu me vullnetin e mire e besimin tek Zoti, që diktatura nuk ua crrënjosi, por ata nuk e kanë ditur historinë e veërtetë dhe rolin që ka pasur kjo kishë në historinë kombëtare.

Sot, në festën e inagurimit të restaurimeve të kishës, kanë ardhur personalitete të larta të klerit katolik nga Shqipëria, Kosova, Mal I Zi dhe Kroacia: Imzot Angelo Massfra aripeshkëv metropolitan Shkodër – Pult, ipeshkëvi i Lezhës Ottavio Vitale, Mons. Dodë Gjergji ipeshkëv I Kosovës, Mons. Rrok Gjonlleshaj arqipeshkëv i Tivarit, Mons. Zef Gashi isharqipeshkëv i Tivarit, At Elton Margjeci famullitar i Kallmetit dhe Mërqisë etj. Po ashtu, nderuan me pjesëmarrjen e tyre Kryetari i Bashkisë Lezhë Pjerin Ndreu, Konsulli i Nderit të Austrisë Gjergj Leqejza, etj.

Dom-Nike Ukgjini studiues dhe organizator, mbartës i punimeve, falë këmbënguljes së këtij kleriku të nderuar u aarit kjo ditë. Dom Nika ka dhënë një kontribut të vyer në rimëkëmbjen e shumë kishave dhe dokumentimit të historisë së tyre.

Puna e filluar që në muajin Maj të vitit 2022, për rehabilitimin, restaurimin e kryerjen e disa punimeve shtesë në Kishën e Kuvendit të Arbrit dhe ambientin për rreth, kulmoi me bekimin e shtatores prej guri të Papa Klementit XI, Albanit, shtatores pikërisht në vendin ku u mbajt 320 vite më parë Kuvendi i Arbrit. Qenësia e papa Albanit pas 302, viteve të kalimit në amshim, në këtë formë u kthye në tokën amë. Me vendosjen e shtatores së Papa Klementit (Albanit ) e para shtatore e këtij Pape me origjinë Arbërore, u përmbush ëndrra   shumë vjeçare e Dom Nikës, për rehabilitimin e këtij objekti kishtar, me karakter të fort historik e kombëtar, ku më 14-15 janar të vitit 1703, me urdhrin e Papa Albanit, delegati i tij Vinçenc Zmajevichu, duke i bashkuar të gjithë ipeshkvijtë e trevave Arbërore, mbajti Kuvendin e Arbrit.

Restaurimet kërkonin fonde, dhe për këtë ka shërbyer bashkëpunimi I Dom NIkë Ukgjinit me diasporën. Njëri prej investitorëve në këtë kishë është edhe Ilir Vat Biga, 27 vjecar, i lindur në NY të USA, por edukuar në një familje me tradita nga Gimajt e Shalës së Dukagjinit, për të cilin ky investim vjen pas disa të tjerëve në vendlindjen e tij. Ilir , edhe pse i ri në moshë, ka ngitur shoqatën “Bajraktari” në NY, në 15 janar 2020. Së pari ai organizoi ndërtimin e kompanjelit dhe restarurimin e plotë të Kishës Gimaj, rrugën e re shkëmbore e ujësjellësin e ri për tek Kisha, rehabelitimin e rrugës nga Kisha – Ura Gimaj – lumi i Shalës, si dhe urën e re në Xhaferaj e cila lidh Gimaj – NënMavriç – Breg Lumi. Një tjetër vepër është ujësjellësi i ri 1400 m brenda në Gimaj, Radojë – Gimaj si dhe rezervuari i ri, pastrimi i malit për hapjen e rrugës për tensionin e lartë 1.000 vatësh, kabinë elektrike me transformator në shtyllë, si dhe ndihma për disa rikonstruksione shtëpish. Por jo vetëm kaq për atletin nga Gimajt, kryetarin e kësaj shoqate amerikano – dukagjinase; donator në objekte si; Truporja e Shna Ndout ne Breg Lumi, ura e telit, afër ish repartit ushtarak, e deri në riparimin e rrugëve të tjera në Dukagjin.

Kësaj rradhe biri i Gimajve të Shalës, zgjodhi të financonte shtatoren e Papa Klementit të XI. Anash saj lexojmë shprehjen “Më shkrueni në vorr që rrjedh prej gjakut arbnor”. Gjon Francesk Albani 1649-1721….

Në kishë po bëhen pregatitjet e fundit para nisjes së ceremonisë së inagurimit dhe shfaqjes artistike që do jepet në fund të saj, për t’i dhënë ngjyra festive aktivitetit.

Pas bekimit qe Ipeshkëvi i Dioqezes së Lezhës, Ottavio Vitali, i bëri kishës, personalitetet klerike mbajtën fjalët e rastit duke vlerësuar punën e bërë dhe rëndësinë që marrin kisha të tilla, tek të cilat kanë ndodhur ngarje të mëdha kombëtare, për të dëshmuar rrënjët tona shqptare.

     Një moment mjaft emocionues ishte kur të gjithë të pranishmit në këmbë kënduan me shpirt vargjet e Patër Gjergj Fishtës, “Bini gegë e bini toskë”. Më tej një program artistik u mirëprit nga besimtarët, ku interpretimet në instruemnte, apo dhe vargje, këngët patriotike por dhe ato me motiv kishtar, përcollën një atmosferë vërtetë festive.

Duket sikur edhe pas aktivitetit të organizuar nën kujdesin e Dom Nikë Ukgjinit, kisha po i mban ende pranë besimtarët e saj. Ata zgjedhin të qëndrojnë edhe pak. Në ditët në vijim, ndryshimet e bëra këtu, do ta kthejnë këtë kishë në një vend peligrinazhi, pse jo, edhe në vendin e mjatjes së mjaft aktiviteteve me karakter historik e kulturor. Tashmë ajo nuk i pëkret vetëm banorëve të fshtrave rrotull, por gjithë Shqipërisë.

Nëse tashmë një dëshmi e fortë e rrënjëve shqiptare u zbulua nga pluhuri i kohës, janë me dhjetra vende të tjera historike, që presin rolin e shtetit në rimëkëmbjen e tyre dhe shpëtimin nga harresa.………………………………….

Pa hyrë në qytetin e Lezhës, me pikënisje nga Shkodra, në krahun e majtë, merr rruga që të con në kishën e Kuvendit të Arberit, ose ndryshe kisha e Shën Gjon Kryepremit. Ajo ka një pozicion mjaft të bukur gjeografik, pasi sa më lart ngjitesh drejt saj, aq më shume pamja madhështore shtrihet para teje, deri ku deti bashkohet me qiellin dhe fushat e gjelbërta e konturojnë hijshëm.
Që nga porta hyrëse, lehtë identifikohet profili i vjetër i kishës, të një kohe të largët, por që kurrë nuk i humbi lidhjet me të tashmen, falë njerëzve vullnetmirë që ia rrëmbyen atë, pluhurit të harresës.
Ndoshta nuk kemi një datë fikse të ndërtimit të saj, por mund të themi, bazuar në shkrimet e studiuesve, se në këtë kishë, u mbajt një nga kuvendet e Arbërit, për të cilin do të flasim në këtë reportazh
Oborri, që pas restaurimit, rrethon hijshëm kishën, ende ruan qetësinë e një vendi lutjeje. Pranë kishës qëndrojnë edhe varret e fshatit Mërqi. Ai ka pranë fshatrat Raboshtë e Kallmet, pjesë të bashkisë së Lezhës.
Vizitorët e parë tashmë kanë mbërritur. Pikërisht në këtë kishë, në vitin 1703 u mblodh Kuvendi i Arbërit për të mbrojtur gjuhën dhe kulturën shqipe nga asimilimi dhe zhdukja si shkak i pushtimit otoman.
Kisha në brendësin e saj ka, dritaret vitratë të stilit klasik, me imazhe shenjtërish mbrojtës të dioqezave pjesëmarrës në Kuvendin e Arbrit, nga Shkupi e Tivari e dioqezat në Shqipëri. Edhe një monument tjetër i rëndësishëm iu shtua Kishës së Shën Gjonit. Në oborrin e saj, një pllakë e madhe guri me simbolin e Kuvendit ku simbolizohet, pushteti i Papa Albanit dhe orenditë për Celebrimin e Meshës së Shenjte në kushtet e pushtimit otoman të trevave Arbënore

Kisha arriti të qëndrojë e fortë në këmbë deri në vitin 1967. Por ky ishte viti famëkeq, kur sistemi i asaj kohe mbylli funksionimin e të gjitha kishave në vend.
Kishes iu rikthye frymëmarrja, edhe pse e sakatosur nga kepërdorja , me rënien e socializmit dhe ndërrimit të sistemeve. Besimtaret ndër dekada, kanë ardhur këtu me vullnetin e mire e besimin tek Zoti, që diktatura nuk ua crrënjosi, por ata nuk e kanë ditur historinë e veërtetë dhe rolin që ka pasur kjo kishë në historinë kombëtare.

Sot, në festën e inagurimit të restaurimeve të kishës, kanë ardhur personalitete të larta të klerit katolik nga Shqipëria, Kosova, Mal I Zi dhe Kroacia: Imzot Angelo Massfra aripeshkëv metropolitan Shkodër – Pult, ipeshkëvi i Lezhës Ottavio Vitale, Mons. Dodë Gjergji ipeshkëv I Kosovës, Mons. Rrok Gjonlleshaj arqipeshkëv i Tivarit, Mons. Zef Gashi isharqipeshkëv i Tivarit, At Elton Margjeci famullitar i Kallmetit dhe Mërqisë etj. Po ashtu, nderuan me pjesëmarrjen e tyre Kryetari i Bashkisë Lezhë Pjerin Ndreu, Konsulli i Nderit të Austrisë Gjergj Leqejza, etj.

Dom-Nike Ukgjini studiues dhe organizator, mbartës i punimeve, falë këmbënguljes së këtij kleriku të nderuar u aarit kjo ditë. Dom Nika ka dhënë një kontribut të vyer në rimëkëmbjen e shumë kishave dhe dokumentimit të historisë së tyre.
Puna e filluar që në muajin Maj të vitit 2022, për rehabilitimin, restaurimin e kryerjen e disa punimeve shtesë në Kishën e Kuvendit të Arbrit dhe ambientin për rreth, kulmoi me bekimin e shtatores prej guri të Papa Klementit XI, Albanit, shtatores pikërisht në vendin ku u mbajt 320 vite më parë Kuvendi i Arbrit. Qenësia e papa Albanit pas 302, viteve të kalimit në amshim, në këtë formë u kthye në tokën amë. Me vendosjen e shtatores së Papa Klementit (Albanit ) e para shtatore e këtij Pape me origjinë Arbërore, u përmbush ëndrra shumë vjeçare e Dom Nikës, për rehabilitimin e këtij objekti kishtar, me karakter të fort historik e kombëtar, ku më 14-15 janar të vitit 1703, me urdhrin e Papa Albanit, delegati i tij Vinçenc Zmajevichu, duke i bashkuar të gjithë ipeshkvijtë e trevave Arbërore, mbajti Kuvendin e Arbrit.
Restaurimet kërkonin fonde, dhe për këtë ka shërbyer bashkëpunimi I Dom NIkë Ukgjinit me diasporën. Njëri prej investitorëve në këtë kishë është edhe Ilir Vat Biga, 27 vjecar, i lindur në NY të USA, por edukuar në një familje me tradita nga Gimajt e Shalës së Dukagjinit, për të cilin ky investim vjen pas disa të tjerëve në vendlindjen e tij. Ilir , edhe pse i ri në moshë, ka ngitur shoqatën “Bajraktari” në NY, në 15 janar 2020. Së pari ai organizoi ndërtimin e kompanjelit dhe restarurimin e plotë të Kishës Gimaj, rrugën e re shkëmbore e ujësjellësin e ri për tek Kisha, rehabelitimin e rrugës nga Kisha – Ura Gimaj – lumi i Shalës, si dhe urën e re në Xhaferaj e cila lidh Gimaj – NënMavriç – Breg Lumi. Një tjetër vepër është ujësjellësi i ri 1400 m brenda në Gimaj, Radojë – Gimaj si dhe rezervuari i ri, pastrimi i malit për hapjen e rrugës për tensionin e lartë 1.000 vatësh, kabinë elektrike me transformator në shtyllë, si dhe ndihma për disa rikonstruksione shtëpish. Por jo vetëm kaq për atletin nga Gimajt, kryetarin e kësaj shoqate amerikano – dukagjinase; donator në objekte si; Truporja e Shna Ndout ne Breg Lumi, ura e telit, afër ish repartit ushtarak, e deri në riparimin e rrugëve të tjera në Dukagjin.
Kësaj rradhe biri i Gimajve të Shalës, zgjodhi të financonte shtatoren e Papa Klementit të XI. Anash saj lexojmë shprehjen “Më shkrueni në vorr që rrjedh prej gjakut arbnor”. Gjon Francesk Albani 1649-1721….
Në kishë po bëhen pregatitjet e fundit para nisjes së ceremonisë së inagurimit dhe shfaqjes artistike që do jepet në fund të saj, për t’i dhënë ngjyra festive aktivitetit.
Pas bekimit qe Ipeshkëvi i Dioqezes së Lezhës, Ottavio Vitali, i bëri kishës, personalitetet klerike mbajtën fjalët e rastit duke vlerësuar punën e bërë dhe rëndësinë që marrin kisha të tilla, tek të cilat kanë ndodhur ngarje të mëdha kombëtare, për të dëshmuar rrënjët tona shqptare.
Një moment mjaft emocionues ishte kur të gjithë të pranishmit në këmbë kënduan me shpirt vargjet e Patër Gjergj Fishtës, “Bini gegë e bini toskë”. Më tej një program artistik u mirëprit nga besimtarët, ku interpretimet në instruemnte, apo dhe vargje, këngët patriotike por dhe ato me motiv kishtar, përcollën një atmosferë vërtetë festive.
Duket sikur edhe pas aktivitetit të organizuar nën kujdesin e Dom Nikë Ukgjinit, kisha po i mban ende pranë besimtarët e saj. Ata zgjedhin të qëndrojnë edhe pak. Në ditët në vijim, ndryshimet e bëra këtu, do ta kthejnë këtë kishë në një vend peligrinazhi, pse jo, edhe në vendin e mjatjes së mjaft aktiviteteve me karakter historik e kulturor. Tashmë ajo nuk i pëkret vetëm banorëve të fshtrave rrotull, por gjithë Shqipërisë.
Nëse tashmë një dëshmi e fortë e rrënjëve shqiptare u zbulua nga pluhuri i kohës, janë me dhjetra vende të tjera historike, që presin rolin e shtetit në rimëkëmbjen e tyre dhe shpëtimin nga harresa.

Shenim : Foto me shume ne statusin e ALBDREMAS MEDIA NE FACEBOOK :

facebook.com/albdreams.televizion.21

………………………………….
Përgatiti:
Kozeta Bruçi
Shkodër, më 20.11.23

Presidentja e Kosovës emëron shef të misionit në Poloni Drilon Gashin

0

WARSHAVA PL: Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani e ka emëruar Drilon Gashin si shef të misionit të Kosovës në Varshavë, shkruan Bota sot.

Ka qenë kryeministri i Kosovës Albin Kurti ai i cili kishte paralajmëruar më parë hapjen e ambasadës së Kosovës në Poloni.

Ndërkohë ishte Presidentja e Kosovës, Vjosa Osmani, duke shkruar në faqen e presidences tha se ky është një mision historik në marrëdhëniet në mes vendeve, teksa shtoi se kjo nxit lidhje edhe më të forta në mes të Kosovës dhe Polonisë.

“I lumtur që kemi emëruar z. Drilon Gashi, një kosovaro-amerikan i suksesshëm, si shef i misionit në misionin tonë në Varshavë. Kjo shënon një moment historik të rëndësishëm në marrëdhëniet tona dhe pasqyron angazhimin tonë për të nxitur lidhje edhe më të forta ndërmjet Kosovës dhe Polonisë”, ka thënë ajo.

Misioni i Kosovës në Poloni do të drejtohet nga Drilon Gashi.

Kështu ka bërë të ditur vet Gashi përmes një postimi në Facebook.

“Kam nderin dhe privilegjin e madh të emërohem nga Presidentja Vjosa Osmani si shef i misionit të Kosovës në Poloni. Pres me padurim forcimin e lidhjeve me Poloninë si një partner i madh i Kosovës dhe kultivimin e mëtejshëm të lidhjeve të komunitetit kosovaro-polak”- ka shkruar ai.

Drilon S. Gashi është pjesë active e diasporës shqiptare në Shtetet e Bashkuara.

Gashi i cili njihej si ekspert i marrëdhënieve ndërkombëtare, është djali i ish- gazetarit Sulejman Gashi i cili vdiq tre vjetë më parë(11 shtator 2020)/Beqir Sina/

Shënime historike mbi Mbreterine e Israel-it 2000 vjet para Krishtit dhe rithemelimi i shtetit etnik israelit (1948-2024)

0

Nëse dikush do të dërgonte raketa në shtëpinë time, ku dy vajzat e mia flenë natën, unë do të bëj gjithçka në fuqinë time për t’a ndaluar këtë dhe do të presin që izraelitët të bëjnë të njëjtën gjë.” – Barack Hysen Obama, Presidenti i 44-të i SHBA-së, Korrik, 2008.

Kamuflazhi i terroristëve është popullsia civile. Prandaj, ne duhet t’i ndajmë ato. Pra, ata që duan të shpëtojnë jetën e tyre, ju lutemi të shkojnë në jug. Ne do të shkatërrojmë infrastrukturat e Hamasit, selitë e Hamasit, strukturat ushtarake të Hamasit, dhe do t’i heqim këto fenomene nga Gaza dhe jashtë Tokës”. – Yoav Gallant, Ministri izraelit i Mbrojtjes (13 tetor 2023, Thirrje drejtuar popullit të Gazës)

Klajd Kapinova

Toka e Israel-it, sipas burimeve të shumta historike arkeologjike, ka qenë e populluar nga populli hebre, që nga viti 2000 para Krishtit.

Këtu është afati kohor, se Israel-i, është atdheu i tyre historik etnik, siç është caktuar nga Zoti, Jezu Krishti.

Le t’i referohemi burime historike shkrimore të Lindjes së Mesme, botuar nga disa akademi universitetesh, enciklopedi dhe libra të tjerë të famshëm në të gjithë botën, të cilat sot jepen si njohuri historike në leksionet e auditorëve të univeresitetëve më të famshme të botës.

Në vitin 1900 para Krishtit: Abrahami u zgjodh nga Zoti si Ati i Kombit Hebre.

Në vitin 1900 para Krishtit: Isaku, djali i Abrahamit, sundon asokohe mbi Mbretërinë e Izraelit.

Në vitin 1850 para Krishtit: Jakobi, i biri i Issakut, sundon mbi Mbretërinë e Izraelit.

Në vitin 1400 para Krishtit: Moisiu e çon popullin si eksod në drejtim të Egjiptit dhe kthehet në Mbretërinë e Izraelit.

Në vitin 1010 para Krishtit: Mbreti David bashkon 12 fiset në një komb të vetëm ebrej.

Në vitin 970 para Krishtit: Mbreti Solomon, i biri i Davidit, ndërton strukturën e parë të Tempullit në Jerusalem si kryqytetet i vendit (Mbretërisë). Bibla, pra Shkrimi i Shenjtë e përmend Jerusalem-in 95 herë, si qendër e madhe urbane banimi e mbretërisë së Israel-it.

Në vitin 930 para Krishtit: Izraeli, ndahet (shpërbëhet) në dy mbretëri, Mbretëria e Izraelit dhe Mbretëria e Judës.

Vitet 800 para Krishtit:

Gjatë kësaj periudhe historike, kemi ngritjen e profetëve, të dërguarve të Zotit.

Në vitin 722 para Krishtit: Asokohe Mbretëria e Izraelit pushtohet nga asirianët.

Në vitin 605 para Krishtit: Mbretëria e Judës pushtohet nga babilonasit.

Në vitin 586 para Krishtit: Tempulli i Solomonit, fatkeqsisht shkatërrohet nga babilonasit barbarë.

Në vitin 539 para Krishtit: Persianët pushtojnë babilonasit dhe marrin kontrollin e Izraelit.

Në vitin 538 para Krishtit: Judenjtë kthehen në Izrael nga mërgimi (eksodi i dikurshëm në drejtimtë Egjiptit) në drejtim të tokave apo Atdheut të të parëve të tyre.

Në vitin 520 para Krishtit: Tempulli rindërtohet.

Në vitin 450 para Krishtit: kemi reformat e bëra nga Ezdra dhe Nehemia.

Në vitin 433 para Krishtit: Malakia, është fundi i epokës profetike.

Në vitin 432 para Krishtit: Grupi i fundit i hebrenjve kthehet nga eksodi – mërgimi në drejtim të tokave të tyre.

Në vitin 333 para Krishtit: Grekët pushtojnë Perandorinë Persiane (Iranin e sotëm).

Në vitin 323 para Krishtit: Perandoria Egjiptiane dhe Siriane pushtojnë Izraelin.

Në vitin 167 para Krishtit: Ripushtimi i Izraelit nga Hasmonean, dhe hebrenjtë sundohen në mënyrë të pavarur.

Në vitin 70 para Krishtit: Perandoria dhe ushtria romake (italianët e sotëm) pushtojnë Izraelin.

Në vitin 20 para Krishtit: Mbreti Herod ndërton Tempullin e Dytë.

Në vitin 6 para Krishtit: Jezu Krishti lindi në Betlehem…

Në vitin 70 mbas Krishtit: Perandoria dhe ushtria romake shkatërrojnë Tempullin.

Shënojmë, se pas kësaj periudhe barbare, njerëzit asokohe ishin robër të pushtuesve mizorë: romakëve, bizantinëve, arabëve dhe kryqtarëve.

Gjatë gjithë këtyre ngjarjeve, populli hebre vazhdoi të jetonte në Izrael. Kishte pak a shumë të tillë, në varësi të shekujve, por nuk ka pasur një kohë që hebrenjtë të mos jetonin në token e tyre amtare.

Ata qëndruan dhe ndërtuan gjatë gjithë kohës së historisë komunitetet e tyre, ku ngritën familjet e tyre, praktikuan besimin e tyre dhe vuajtën vazhdimisht nga duart e shumë sundimtarëve të jashtëm, por mbi të jgitha stuhitë e kohës ata e ruajtën gjithmonë besimin dhe truallin e shenjtë të tyre.

Është pikërisht ajo arsyeja kombëtare dhe fetare, që i mban ata të lidhur ngushtë edhe tani në trojet e të parëve të tyre.

Rithemeli i shtetit ebrej të Israel-it

Në vitin 1948, OKB-ja themeloi shtetin e Izraelit, kombin e hebrenjve të lashtë.

Kujtojmë, se nën mandatin apo administrimin e forcave mbretnore britanike (1920–1948), i gjithë rajoni asokohe njihej si Palestinë, duke mos permendur faktin se aty jetojnë edhe banorët autoktonë ebrejt.

Pas Pavarësisë në vitin 1948, vendi miratoi zyrtarisht emrin Shteti i Israel-it, pas propozimeve të tjera historike dhe emrat fetarë, duke përfshirë emërtime të tilla, si: Toka e Izraelit (Eretz Israel), Ever (nga paraardhësi Eber), Sioni dhe Judea, u konsideruan por u refuzuan, ndërsa emri Israel u sugjerua nga Ben-Gurion dhe u miratua me votim 6 me 3.

Në javët e para të Pavarësisë, Qeveria e vendit etnik zgjodhi termin israelit, për të treguar një qytetar të Israelit, me njoftimin zyrtar të bërë nga Ministri i Punëve të Jashtme Moshe Sharett.

Emrat Toka e Izraelit dhe Fëmijët e Izraelit, janë përdorur historikisht, për t’iu referuar Mbretërisë biblike të Israel-it dhe të gjithë popullit hebre respektivisht.

Kështu emri Israel,  shpesh interpretohet si ‘Luftë me Perëndinë’. Në këto fraza i referohet patriarkut Jakob, të cilit, sipas Biblës Hebraike, iu dha emri pasi luftoi me sukses me engjëllin e Zotit.

Sipas historisë 12 djemtë e Jakobit, u bënë para-ardhësit e izraelitëve, të njohur gjithashtu si Dymbëdhjetë Fiset e Izraelit ose Fëmijët e Izraelit.

Nga historia mësojmë, se Jakobi dhe djemtë e tij kishin jetuar në Kanaan, por u detyruan nga uria të shkonin si emigrant në Egjipt për një periudhë kohore deri në katër breza, duke zgjatur qendirmi deri në 430 vjet, derisa Moisiu, një stërnip i Jakobit, i udhëhoqi izraelitët përsëri në Kanaan gjatë eksodit.

Gjithashtu mendohet, se artefakti më i hershëm i njohur arkeologjik për të përmendur fjalën Israel, si një kolektiv është Stele Merneptah e Egjiptit të lashtë (datuar në fund të shekullit XIII para Krishtit).

Historia e ngjarjeve të shtetit dhe popullit të Israel-it 1948-2024

Më 14 maj 1948, Babai i Kombit (Father of the NationDavid Ben-Gurion (David Gruen 1886-1973), Kryeministër i Izraelit (1948-1953, dhe 1955-1963), Ministër i Mbrojtjes (1948-1953 dhe 1955-1963) dhe kreu i Agjencisë Hebraike, shpalli krijimin e Shtetit të Izraelit. Presidenti i 33-të SHBA-së Harry S. Truman (1884-1972) njohu kombin e ri në të njëjtën ditë.

Ngritja e flamurit me ngjyrë më 10 mars 1949, shënon fundin e luftës së vitit 1948.

Më 14 maj 1948, një ditë para skadimit të mandatit britanik, David Ben-Gurion, kreu i Agjencisë Hebraike, deklaroi “krijimin e një shteti hebre në Eretz-Izrael, të njohur si Shteti i Israel-it”.

E vetmja referencë në tekstin e Deklaratës për kufijtë e shtetit të ri, është përdorimi i termit Eretz-Israel, që në gjuhën shqipe do të thotë: Toka e Israel-it.

Të nesërmen, ushtritë e katër vendeve arabe, si: Egjipti, Siria, Transjordania dhe Iraku, hynë në pjesë të asaj që kishte qenë Palestina e Detyrueshme Britanike, duke nisur Luftën Arabo-Izraelite të vitit 1948.

Asokohe kontigjente islame ushtarake nga Jemeni, Maroku, Arabia Saudite dhe Sudani iu bashkuan luftës kundër shtetit të ri të Israel-it.

Sikurse dihet asokohe, qëllimi i dukshëm i pushtimit të shtetit Israel-it, ishte të parandalonte krijimin e shtetit hebre që në fillim, dhe disa udhëheqës arabë folën për “përzjerjen (hedhjen) e hebrenjve në det”.

Sipas Benny Morris, hebrenjtë ishin të shqetësuar se ushtritë pushtuese islame arabe kishin qëllimin për t’i vrarë dhe zhdukur ata nga toka e tyre.

Nga ana e tjetër, Lidhja Islame Arabe, formalisht për mediat botërore deklaroi fallcitetin, se pushtimi ishte për të “rivendosur ligjin dhe rendin” dhe për të “parandaluar gjakderdhjen e mëtejshme”.

Pas një viti luftimesh, u shpall një armëpushim dhe u vendosën kufijtë e përkohshëm, të njohur si Vija e Gjelbër.

Jordania, forcërisht aneksoi atë që u bë e njohur si Bregu Perëndimor, duke përfshirë Jerusalem-in Lindor, kurse Egjipti pushtoi Rripin e Gazës.

Izraeli si shtet i pavarur, u pranua si anëtar i OKB-së me shumicë votash më 11 maj 1949. Një përpjekje izraelito-jordaneze për të negociuar një marrëveshje paqeje u prish pasi qeveria britanike, e frikësuar nga reagimi egjiptian ndaj një traktati të tillë, shprehu kundërshtimin e saj, ndaj qeverisë islame jordaneze.

Në vitet e para të shtetit ebrej, lëvizja sioniste laburiste e udhëhequr nga kryeministri David Ben-Gurion e cila asokohe dominoi politikën izraelite.

Imigrimi në Izrael, gjatë fundit të viteve 1940-1950 u ndihmua nga Departamenti Izraelit i Emigracionit dhe Mossad LeAliyah Bet i sponsorizuar nga organizata joqeveritare (Instituti për Imigracionin), i cili organizoi asokohe imigracionin ilegal dhe klandestin.

Të dy grupet lehtësuan logjistikën e rregullt të imigracionit si organizimi apo rregullimi (disiplinimi) i transportit, por ky i fundit u angazhua gjithashtu në operacione klandestine në vende, veçanërisht si në Lindjen e Mesme dhe Evropën Lindore, ku besohej se jeta e hebrenjve ishte në rrezik dhe dalja nga ato vende ishte e vështirë. Mossad LeAliyah Bet u shpërbë në vitin 1953.

Emigrimi, asokohe ishte në përputhje me Planin Një Milion. Emigrantët erdhën për arsye të ndryshme: disa kishin besime sioniste ose erdhën për premtimin e një jete më të mirë në Izrael, ndërsa të tjerët u shpërngulën për t’i shpëtuar persekutimit ose u dëbuan.

Një fluks i të mbijetuarve të Holokaustit dhe hebrenjve nga vendet arabe dhe myslimane në Izrael, gjatë tre viteve të para e rriti numrin e hebrenjve nga 700,000 në 1,400,000.

Deri në vitin 1958, popullsia e Israel-it ishte rritur në dy milionë. Ndërmjet viteve 1948 dhe 1970, rreth 1,150,000 refugjatë hebrenj u zhvendosën në tokën e tyre Israel.

Disa emigrantë të rinj, mbërritën si refugjatë pa asnjë prone (pasuri) dhe u vendosën në kampe të përkohshme të njohura si ma’abarot. Asokohe deri në vitin 1952, mbi 200,000 njerëz jetonin në këto qytete çadrash të përkohshme.

Hebrenjtë me prejardhje evropiane, shpesh trajtoheshin në mënyrë disnjitoze, pra më të favorshme se hebrenjtë nga vendet e Lindjes së Mesme dhe të Afrikës Veriore, njësitë e banimit të rezervuara për këto të fundit shpesh ricaktoheshin për të parët, me rezultat që hebrenjtë e sapoardhur nga tokat arabe në përgjithësi përfunduan duke qëndruar në tranzit.

Gjatë kësaj periudhe, ushqimi, rrobat dhe mobiljet duhej të racionalizoheshin në atë që u quajt periudha e kursimeve. Nevoja për të zgjidhur krizën e shtyu Ben-Gurion të nënshkruajë një marrëveshje reparacionesh me Gjermaninë Perëndimore, që shkaktoi protesta masive nga hebrenjtë, të zemëruar me idenë se Izraeli mund të pranonte kompensim monetar për Holokaustin.

Demografia dhe piramida e popullsisë

Që nga 31 dhjetori 2022, popullsia e Izraelit ishte në shifrat rreth 9,656,000. Në vitin 2022, qeveria civile regjistroi 73.6% të popullsisë si hebrenj, 21.1% të popullsisë si arabë dhe 5.3% si të tjerë (të krishterë joarabë dhe njerëz që nuk kanë fe të përcaktuar ose laikë).

Gjatë dekadës së fundit, një numër i madh punëtorësh migrantë nga Rumania, Tajlanda, Kina, Afrika dhe Amerika e Jugut, janë vendosur në Izrael. Sipas ekspertëve vendas deri tani shifrat e sakta nuk dihen, pasi shumë prej tyre jetojnë në vend ilegalisht, por përllogaritjet shkojnë nga 166,000 në 203,000 banorë. Deri në qershor të vitit 2012, rreth 60,000 migrantë afrikanë kishin hyrë në Israel. Shpërnadarja gjeografike e popullisë është se rreth 93% e izraelitëve jetojnë në zona urbane dhe vetëm 7% në zonat urbane, që gjithsesi kanë një diastancë kilometrike (milje) të vogël larg qytetit.

Mbi 90% e izraelitëve palestinezë banojnë në 139 qytete dhe fshatra me popullsi të dendur të përqendruar në rajonet e Galilesë, Trekëndëshit dhe Negevit, me 10% të mbetur në qytete dhe lagje të përziera.

Të dhënat e publikuara nga OECD në vitin 2016, vlerësuan jetëgjatësinë mesatare të izraelitëve në 82.5 vjet, duke e bërë atë të 6-tin më të lartë në botë.

Jetëgjatësia arabe izraelite, mbetet mbrapa me 3 deri në 4 vjet, akoma më e lartë se pothuajse çdo vend me shumicë arab ose myslimane në botë.

Precipitimi i ngjarjeve në vitet 1948–2024

Shteti i Israel-it, u krijua si një Atdhe për popullin hebre dhe shpesh përmendet si një shtet hebre. Ligji i Kthimit në Atdhe, u jep të gjithë hebrenjve dhe atyre me prejardhje hebreje të drejtën e nënshtetësisë izraelite. Mbajtja e popullsisë së Izraelit që nga viti 1948 është pothuajse ose më e madhe, kur krahasohet me vendet e tjera me emigracion masiv.

Emigrimi hebre nga Israel-i (i quajtur yerida në hebraisht), kryesisht në Shtetet e Bashkuara dhe Kanada, përshkruhet nga demografët si modest, por shpesh përmendet nga ministritë e qeverisë izraelite si një gjë kryesore. Mendohet, se në SHBA jetojnë mbi 7 milion izraelito-amerikanë.

Ebrejt sot 

Sipas regjistrimit të lindshmërisë në vend, është përcaktuar se përafërsisht 80% e hebrenjve izraelitë janë të lindur në Israel, 14% janë emigrantë nga Evropa dhe Amerika, dhe 6% janë emigrantë nga kontinentet Azia dhe Afrika.

Hebrenjtë nga Evropa dhe ish-Bashkimi Sovjetik (B.R.S.S.) dhe pasardhësit e tyre të lindur në Izrael, duke përfshirë hebrenjtë Ashkenazi, përbëjnë afërsisht 50% të izraelitëve hebrenj.

Nga ana e tjetër, mësohet se hebrenjtë që u larguan nga vendet arabe dhe muslimane dhe pasardhësit e tyre, duke përfshirë hebrenjtë Mizrahi dhe Sefardi, përbëjnë shumicën e pjesës tjetër të popullsisë hebreje.

Normat e ndërmartesave midis hebrejëve shkojnë në mbi 35% dhe studimet e fundit sugjerojnë se përqindja e izraelitëve që rrjedhin nga hebrenjtë Sefardi dhe Ashkenazi rritet me 0.5 për qind çdo vit, me mbi 25% të fëmijëve të shkollës tani me origjinë nga të dy komunitetet.

Rreth 4% e izraelitëve (300,000), të përcaktuar etnikisht si të tjerë, janë pasardhës rusë me origjinë ose familje hebreje, që nuk janë hebrenj sipas ligjit rabinik, por kishin të drejtë për nënshtetësinë izraelite, sipas Ligjit të Kthimit në Atdhe.

Numri i përgjithshëm i kolonëve izraelitë përtej Vijës së Gjelbër është mbi 600,000 (afërsisht 10% e popullsisë hebreje izraelite).

Në vitin 2016, 399.300 izraelitë jetonin në vendbanimet e Bregut Perëndimor, duke përfshirë ato që paraprinë themelimin e Shtetit të Izraelit dhe që u rivendosën pas Luftës Gjashtë Ditore, në qytete të tilla si Hebroni dhe blloku Gush Etzion. Përveç vendbanimeve të Bregut Perëndimor, kishte më shumë se 200,000 hebrenj që jetonin në Jerusalem-in Lindor, dhe 22,000 në Lartësitë Golan.

Mësohet, gjithashtu se përafërsisht 7,800 izraelitë jetuan në vendbanime në Rripin e Gazës, të njohur si Gush Katif, derisa ata u evakuuan nga qeveria si pjesë e planit të saj të shkëputjes në vitin 2005.

Arabët izraelitë (duke përfshirë popullsinë arabe të Jerusalem-it Lindor dhe Lartësitë e Golanit) përbëjnë 21,1% të popullsisë ose 1,995,000 njerëz.

Në një sondazh telefonik të vitit 2017, 40% e qytetarëve arabë të Israel-it u identifikuan si arab në Israel ose qytetar arab i Israel-it”, 15% të identifikuar si palestinez, 8.9% si palestinez në Israel ose qytetar palestinez i Israel-it dhe 8.7% si arabe; 60% e arabëve izraelitë kanë një pikëpamje pozitive për shtetin.

Sipas Sammy Smooha, “Identiteti i 83.0% e arabëve në 2019 (nga 75.5% në 2017) ka një komponent izraelit dhe 61.9% (i pandryshuar nga 60.3%) ka një komponent palestinez. Megjithatë, kur u prezantuan këta dy komponentë si konkurrentë, 69.0% e arabëve në 2019 zgjodhën identitetin ekskluziv ose primar palestinez, krahasuar me 29.8% që zgjodhën identitetin ekskluziv ose primar izraelit arab.”

Në Gaza ndodhet: Lëvizja e Rezistencës Islame

arakat al-Muqāwamah al-ʾIslāmiyyah

Lëvizja e Rezistencës Islame Ḥarakat al-Muqāwamah al-ʾIslāmiyyah, është një organizatë politike dhe ushtarake radikale islamike palestineze sunite, që qeveris Rripin e Gazës të territoreve palestineze, brenda shtetit të Israel-it.

Sipas etimologjisë, mësojmë se fjala Hamas, është një përshtatje e frazës arabe ose Ḥarakah al-Muqāwamah al-ʾIslāmiyyah, që do të thotë Lëvizja e Rezistencës Islame. Ky emërtim, HMS, u përshkrua më vonë në Besëlidhjen e Hamasit nga fjala arabe amās, që në vetvete do të thotë: zell, forcë ose trim.

Ajo ndodhet me seli në qytetin e Gazës, dhe ka gjithashtu një prani edhe në Bregun Perëndimor (më i madhi nga dy territoret palestineze), në të cilin rivali i saj laik Fatah ushtron kontrollin e West Bank.

Në vitin 1987, pas shpërthimit të Intifadës së Parë kundër Izraelit, u themelua Hamasi nga imami dhe aktivisti palestinez Ahmed Yassin.

Asokohe ajo doli nga Mujama al-Islamiya (Qendra Islame) e tij, e cila ishte themeluar në Gaza në vitin 1973 si një organizatë bamirëse islame e përfshirë me Vëllazërinë Myslimane me bazë në Egjipt.

Hamasi, u përfshi gjithnjë e më shumë në konfliktin izraelito-palestinez nga fundi i viteve 1990; ku ai kundërshtoi Letrat e Njohjes Reciproke Izrael-PLO si dhe Marrëveshjet e Oslos, të cilat panë që Fatah të hiqte dorë nga “përdorimi i terrorizmit dhe akteve të tjera të dhunës” dhe njohin Izraelin në ndjekje të një zgjidhjeje me dy shtete.

Gjithashtu Hamasi, vazhdoi të mbrojë rezistencën e armatosur palestineze. Ajo u përfshi direct ne politikë, ku fitoi zgjedhjet legjislative palestineze të vitit 2006, duke fituar shumicën në Këshillin Legjislativ Palestinez dhe mori kontrollin e Rripit të Gazës nga Fatah, pas një lufte civile për dominim dhe pushtet në vitin 2007. Qysh atëherë, ajo e ka drejtuar Gazën si një shtet de fakto autokratik paraushtarak radikal islamik dhe njëpartiak, duke mos lejuar demokracinë për popullin e vet të varfër dhe analfabet palestinez.

Ndërsa historikisht kërkonte një shtet palestinez islamik mbi territorin e kombinuar të Izraelit, Bregut Perëndimor dhe Rripit të Gazës, Hamasi filloi të pranonte kufijtë e vitit 1967, në Marrëveshjet që nënshkroi me Fatahun në vitet 2005, 2006 dhe 2007.

Në vitin 2017, Hamasi lëshoi një kartë të re që mbështeti një shtet palestinez brenda kufijve të vitit 1967, pa e njohur asnjëherë shtetin autokton të Izraelit.

Ofertat e përsëritura të Hamasit për një armëpushim (për një periudhë 10 deri 100-vjeçare) bazuar në kufijtë e vitit 1967 shihen nga shumë njerëz si në përputhje me një zgjidhje me dy shtete, ndërsa të tjerët thonë se Hamasi ruan objektivin afatgjatë të krijimit të një shteti në Palestinën e mëparshme të Detyrueshme.

Sipas parimeve ideologjike të islamizmit radikal, Hamasi promovon nacionalizmin palestinez, në një kontekst të ashpër islamik; ajo ka ndjekur një politikë të xhihadit (luftës së armatosur), kundër Izraelit.

Ajo ka një krah të shërbimit social, Dawah, dhe një krah ushtarak, Brigadat Izz ad-Din al-Kassam. Që nga mesi i vitit 1990, Hamasi ka fituar një popullaritet të gjerë brenda shoqërisë palestineze, për qëndrimin e tij radikal anti-izraelit.

Sulmet e grupit, duke përfshirë bomba vetëvrasëse kundër objektivave civile dhe sulmet pa dallim me raketa, janë përshkruar nga akademikët si akte terrorizmi dhe kanë bërë që shumë vende ta përcaktojnë Hamasin një organizatë e mirëfilltë terroriste. Ata hedhin raketa nga qendrat e tyre me monicione ushtarake dhe tunelet e shumta të nëndheshme (deri në 5 mije milje gjatësi) që fatkeqsisht ndodhen pranë qendrave të banimit, poshtë ose në tunelet nën pallatet apo shtëpitë private, spitaleve, qendrave shëndetësore, shkollave, kopshteve dhe objekteve të tjera fetare islame si xhamitë dhe qendrat humanitare.

Një përpjekje e vitit 2018, për të dënuar Hamasin për akte terrori në Organizata Burokratike Komuniste e Kombeve të Bashkuara dështoi.

Rripi i Gazës, aktualisht është nën bllokadë, të vendosur me të drejtë nga Izraeli dhe Egjipti. Izraeli dhe Hamasi, kanë zhvilluar një sërë luftërash atje, duke përfshirë ato në vitet 2008-2009 dhe në vitet 2012 dhe 2014.

1400 izraelit të vdekur nga Masakra terroriste e Hamasit dhe 250 pengjet e rrëmbyer më 7 tetorit 2023

Duke filluar luftën e vitit 2023, Hamasi nisi “Operacionin Al-Aksa Flood” dhe luftëtarët e tij depërtuan barrierën e Gazës, sulmuan bazat ushtarake izraelite, masakruan 1400 civilët dhe morën 250 pengje civilë dhe ushtarë në Gaza.

Sulmi terrorist i Hamasit më 7 tetor 2023, është përshkruar si pengesa më e madhe ushtarake për Izraelin, që nga Lufta Arabo-Izraelite e vitit 1973.

Si përgjigje të rrufeshme, Izraeli me të drejtë intensifikoi bllokadën ekzistuese të Gazës dhe filloi një fushatë bombardimi ajror në shkallë të gjerë mbi territorin dhe filloi sulmin tokësor, pasi kishte shpallur synimin e tij për të shkatërruar organizatën terroriste Hamasin.

Parlamenti Evropian dhe SHBA kanë bërë gjithashtu thirrje për eliminimin e Hamasit.

Viti 2023 dhe Lufta e re Israel-Hamas

Më 7 tetor 2023, Hamasi filloi një pushtim nga deti, toka dhe ajri, duke thyer barrierën Gaza-Izrael. Për muaj të tërë para sulmit, Hamasi kishte udhëhequr testuar inteligjencën izraelite, për të besuar se ata (Hamasi) nuk po kërkonin konflikt.

Luftëtarët e Hamasit, para 42 ditëve masakruan qindra civilë në një Festival Tradicional Muzikor dhe në kibuc Be’eri dhe morën pengje në Izraelin jugor në Rripin e Gazës. Në total, më shumë se 1,400 njerëz u vranë në Israel, duke e bërë këtë sulmin më vdekjeprurës nga militantët palestinezë, që nga themelimi i Izraelit në vitin 1948.

Grupet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut, personeli mjekësor dhe gazetarët, kanë kronizuar me video të ndryshme sulmin e militantëve, duke detajuar vrasjet, përfshirë prerjen e kokës së fëmijëve, djegien gjallë të grave, fëmijëve dhe të moshuarve, së bashku me të rinjtë dhe ushtarët.

Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken deklaroi, se “Është thjesht shthurje në mënyrën më të keqe që mund të imagjinohet”.

Zyrtari i lartë i Hamasit Khaled Mashal tha se grupi ishte plotësisht i vetëdijshëm për pasojat e sulmit ndaj Izraelit, duke deklaruar se çlirimi palestinez vjen me sakrifica.

Më 13 tetor 2023, Ministri izraelit i Mbrojtjes Yoav Gallant u bëri thirrje palestinezëve që të evakuonin Gazën veriore, duke përfshirë qytetin e Gazës, duke thënë:Kamuflazhi i terroristëve është popullsia civile. Prandaj, ne duhet t’i ndajmë ato. Pra, ata që duan të shpëtojnë jetën e tyre, ju lutemi të shkojnë në jug. Ne do të shkatërrojmë infrastrukturat e Hamasit, selitë e Hamasit, strukturat ushtarake të Hamasit, dhe do t’i heqim këto fenomene nga Gaza dhe jashtë Tokës”.

Ecuria e sulmeve terroriste non stop ndaj civilëve israelit

Pas shpërthimeve të autobusëve në Jaffa Road në 1996, në të cilat u vranë 26 njerëz, Hamasi ka sulmuar vazhdimisht non stop civilët izraelitë. Sulmi më vdekjeprurës vetëvrasës i Hamasit ishte një sulm në një hotel Netanya më 27 mars 2002, në të cilin 30 njerëz u vranë dhe 140 u plagosën. Sulmi, është përmendur gjithashtu si Masakra e Pashkës, që kur ndodhi në natën e parë të festës hebreje të Pashkës në një Seder.

Hamasi, ka mbrojtur sulmet vetëvrasëse si një aspekt legjitim të luftës së tij asimetrike kundër Izraelit.

Në vitin 2003, sipas Stephen Atkins, Hamasi rifilloi sulmet vetëvrasëse në Israel si një masë hakmarrëse pas dështimit të bisedimeve të paqes dhe një fushate izraelite, që synonte anëtarët e nivelit të lartë të udhëheqjes së Hamasit, por ato konsiderohen si krime kundër njerëzimit, sipas ligjit ndërkombëtar.

Në një raport të vitit 2002, Human Rights Watch deklaroi se udhëheqësit e Hamasit “duhet të mbahen përgjegjës për krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit” të kryera nga Brigadat al-Qassam.”

Në maj 2006, Izraeli arrestoi një zyrtar të lartë të Hamasit, Ibrahim Hamed, për të cilin zyrtarët izraelitë të sigurisë pretenduan se ishte përgjegjës për dhjetëra bomba vetëvrasëse dhe sulme të tjera ndaj izraelitëve.

Në vitin 2008, inxhinieri i eksplozivëve të Hamasit, Shihab al-Natsheh, organizoi një sulm vetëvrasës vdekjeprurës në Dimona.

Që nga viti 2002, ushtarët paraushtarakë të Brigadave al-Qassam dhe grupeve të tjera kanë përdorur raketa të bëra vetë, Qassam për të goditur qytetet izraelite në Negev, si Sderot.

Brigadat Al-Qassam u vlerësuan në vitin 2007 të kishin nisur 22% të sulmeve me raketa dhe mortaja, të cilat vranë 15 njerëz midis viteve 2000 dhe 2009. Futja e raketës Qassam-2 në vitin 2008, u mundësoi grupeve paraushtarake terroriste islamike palestineze të arrinin, nga Gaza, qytete të tilla izraelite si Ashkeloni.

Në vitin 2008, udhëheqësi i Hamasit, Khaled Mashal, ofroi se Hamasi do të sulmonte vetëm objektiva ushtarake, nëse IDF do të ndalonte së shkaktuari vdekjen e civilëve palestinezë.

Pas një armëpushimi të 19 qershorit 2008, Brigadat al-Qassam përfunduan sulmet me raketa dhe arrestuan militantët e Fatahut në Gaza, të cilët kishin vazhduar sulmet sporadike me raketa dhe mortaja kundër Izraelit. Brigadat al-Qassam, rifilluan sulmet pas inkursionit izraelit të 4 nëntorit në Gaza.

Më 15 qershor 2014, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu akuzoi Hamasin për përfshirje në rrëmbimin e tre adoleshentëve izraelitë (duke përfshirë një që kishte nënshtetësi amerikane), duke thënë se “Kjo ka pasoja të rënda.”

Më 20 korrik 2014, gati dy javë pas Operacionit Protective Edge, Kryeministri i Izraelit Netanyahu, në një intervistë me CNN e përshkroi Hamasin si terroristë gjenocidal.

Më 5 gusht 2014, Izraeli njoftoi se forcat izraelite të sigurisë arrestuan Hussam Kawasme, në Shuafat, në lidhje me vrasjet e adoleshentëve.

Gjatë marrjes në pyetje, Kawasme pranoi se ishte organizatori i sulmit, përveç sigurimit të financimit nga Hamasi. Zyrtarët kanë deklaruar se persona të tjerë të arrestuar në lidhje me vrasjet janë ende duke u mbajtur, por emra nuk janë bërë të ditur.

Më 20 gusht 2014, Saleh al-Arouri, një udhëheqës i Hamasit në atë kohë në mërgim në Turqi, mori përgjegjësinë për rrëmbimin e tre adoleshentëve izraelitë. Ai mbajti një fjalim në emër të Khaled Mashal në konferencën e Bashkimit Ndërkombëtar të Dijetarëve Myslimanë në Stamboll (Turqi), një veprim që mund të pasqyrojë një dëshirë të Hamasit për të fituar ndikim.

Në të ai tha, se “Qëllimi ynë ishte të ndeznim një intifadë në Bregun Perëndimor dhe Jerusalem, si dhe brenda kufijve të vitit 1948… Vëllezërit tuaj në Brigadat Al-Qassam e kryen këtë operacion për të mbështetur vëllezërit e tyre të burgosur, të cilët ishin në grevë urie…” Muxhahidët i kapën këta kolonë në mënyrë që të kishin një marrëveshje shkëmbimi.

Udhëheqësi politik i Hamasit, Khaled Mashal pranoi se anëtarët e Hamasit ishin përgjegjës, duke deklaruar se ai nuk dinte asgjë për këtë paraprakisht dhe se ajo që dinte udhëheqja për detajet erdhi nga leximi i raporteve izraelite.

Meshaal, i cili kishte drejtuar krahun politik të mërguar të Hamasit që nga viti 2004, ka mohuar të jetë i përfshirë në “detajet” e “çështjeve ushtarake” të Hamasit, por “i justifikoi vrasjet si një veprim legjitim kundër izraelitëve në tokat e ‘pushtuara’“.

Gjatë luftës Izrael-Hamas 2023, Hamasi depërtoi në shtëpi, qëlloi civilë masivisht dhe mori shumë civilë dhe ushtarë izraelitë si pengje në Gaza. Sipas Human Rights Watch, shënjestrimi i qëllimshëm i civilëve, sulmet pa dallim dhe marrja e civilëve si peng, janë krime lufte sipas ligjit ndërkombëtar humanitar.

Gjatë ofensivës së tij të tetorit 2023 kundër Izraelit, Hamasi masakroi mbi 260 njerëz në një festival muzikor, ndërsa rrëmbeu të tjerët. Gjatë së njëjtës ofensivë, u raportua gjithashtu se Hamasi kishte masakruar popullsinë e kibucit Kfar Aza.

Rreth 10 për qind e banorëve të kibucit Be’eri u vranë. Pamjet video tregojnë fëmijët duke u vrarë qëllimisht gjatë sulmeve të kibucit, si dhe atë që duket të jetë një përpjekje për të prerë kokën e një personi të gjallë duke përdorur një shat kopshti.

Sulmet me raketa në Izrael

Hamasi dhe grupet e tjera të armatosura palestineze kanë lëshuar mijëra raketa në Izrael, që nga viti 2001, duke vrarë 15 civilë, duke plagosur shumë të tjerë dhe duke paraqitur një kërcënim të vazhdueshëm për rreth 800,000 civilë izraelitë, që jetojnë dhe punojnë në rrezen e armëve.

Zyrtarët e Hamasit, kanë thënë se raketat kishin për qëllim vetëm objektiva ushtarake, duke thënë se viktimat civile ishin “rezultat i rastësishëm” i cilësisë së dobët të armëve.

Sipas Human Rights Watch, deklaratat e liderëve të Hamasit sugjerojnë se qëllimi i sulmeve me raketa ishte me të vërtetë goditja e civilëve dhe objekteve civile.

Nga janari 2009, pas operacionit Cast Lead, Hamasi kryesisht ndaloi sulmet me raketa ndaj Izraelit dhe në të paktën dy raste ka arrestuar anëtarë të grupeve të tjera që kanë lëshuar raketa, “duke treguar se ka aftësinë të imponojë ligjin kur të dojë“.

Në shkurt 2010, Hamasi lëshoi një deklaratë, ku shpreh keqardhje për çdo dëm, që mund t’i ketë ndodhur civilëve izraelitë si rezultat i sulmeve me raketa palestineze gjatë luftës së Gazës. Ajo pohoi se sulmet e saj me raketa kishin synuar objektivat ushtarake izraelite, por nuk kishin saktësi dhe kështu ndonjëherë goditnin zonat civile. Izraeli u përgjigj se Hamasi ishte mburrur vazhdimisht për shënjestrimin dhe vrasjen e civilëve në media.

Sipas një raporti, duke komentuar konfliktin e vitit 2014, “pothuajse të gjitha 2,500–3,000 raketa dhe mortaja që Hamasi ka gjuajtur në Izrael, që nga fillimi i luftës duket se kanë pasur për qëllim qytetet“, duke përfshirë një sulm në “një fermë kolektive kibuci, afër kufirit të Gazës”, në të cilin u vra një fëmijë izraelit.

Ish-nënkoloneli izraelit Jonathan D. Halevi deklaroi, se “Hamasi, ka shprehur krenarinë për synimin e raketave me rreze të gjatë në objektiva strategjikë në Izrael, duke përfshirë reaktorin bërthamor në Dimona, uzinat kimike në Haifa dhe aeroportin Ben-Gurion të cilat mund të kishte shkaktuar mijëra viktima izraelite, nëse kishte sukses“.

Në korrik 2008, Barack Hysen Obama, atëherë kandidati democrat (komunist) për president, tha: “Nëse dikush do të dërgonte raketa në shtëpinë time, ku dy vajzat e mia flenë natën, unë do të bëj gjithçka në fuqinë time për ta ndaluar këtë dhe do të presin që izraelitët të bëjnë të njëjtën gjë.”

Më 28 dhjetor 2008, Sekretarja e Shtetit republikanja Condoleezza Rice deklaroi, se: “Shtetet e Bashkuara dënojnë me forcë sulmet e përsëritura me raketa dhe mortaja kundër Izraelit“.

Më 7 tetor 2023, Hamasi, mori përgjegjësinë për një breshëri sulmesh me raketa me origjinë nga Rripi i Gazës.

Epilog

Sot, fatkeqsisht propaganda dhe izraelofobia është rritur shumë e stimuluar edhe nga mediat ultra të majta botërore anti Israel, që stimulojnë aksiomën shpief shpift se diçka do të mbij…

Mos blej gënjeshtrat apo përrallat e hoxhallarëve të komuniteteve shqiptarë, në studiot e trushpërlarjes sistematike televizive dhe deklaratat e ndryshme në Shqipëri dhe Kosovë apo Maqedoninë e Veriut dhe Mal të Zi, dhe lëvizjeve komuniste globaliste fashiste të majta, si: grupeve dhe partive marksiste, organizatave të miëfillta anarkiste dhe marksiste të dhunshme, që qarkullojnë në SHBA, Europë dhe botë si: Antifa dhe BLM etj., të cilët së bashku me palestinezo-amerikanët këtu, djegin në mes të shtetëve të SHBA-së flamurin amerikan në protestat e “paqësore” se palestinezëve, u takon toka e ebrejve.

Thjesht, kjo nuk është e vërtetë dhe gënjeshtër apo përrallë e vazhdueshme, që bie ndesh me realitetin e burimeve historike ebraike, qysh nga antikiteti dhe deri në ditët tona.

Perëndia, do dhe në ardhmen, do të sigurojë gjithashtu një mënyrë për popullin e tij të zgjedhur, për të jetuar në Izrael, siç ka bërë për mijëra vjet.

Jeruzalemi, vendbanimi i lashtë i Qytetit të Paqes

Qyteti i lashtë i Jeruzalemi, ka qëndruar në qendër të jetës kombëtare dhe shpirtërore të popullit hebre, që kur mbreti David e bëri atë kryeqytet të mbretërisë së tij në 1003 para Krishtit. Qyteti mbeti kryeqyteti i dinastisë Davidike për 400 vjet, derisa mbretëria u pushtua nga Babilonasit.

Gjatë historisë së tij të gjatë, Jeruzalemi është sulmuar 52 herë, kapur dhe rimarrë 44 herë, rrethuar 23 herë dhe shkatërruar dy herë. Pjesa më e vjetër e qytetit u vendos në mijëvjeçarin e 4 para Krishtit, duke e bërë Jeruzalemin një nga qytetet më të vjetra në botë.

Përafërsisht 850,000 njerëz jetojnë në kryeqytetin e shtetit ebrej Jeruzalem: 37% janë arabë dhe 61% janë hebrenj, sipas institutit të pavarur të mendimit Jerusalem.

Mbreti Solomon, sipas Biblës, ndërtoi tempullin e parë të hebrenjve në këtë majë mali rreth vitit 1000 para Krishtit, vetëm për ta shkatërruar atë 400 vjet më vonë nga trupat e komanduara nga mbreti babilonas Nebukadnetsari, i cili, dërgoi shumë hebrenj në internim.

Rrethimi i Jeruzalemit, bllokada ushtarake romake e qytetit ndodhi gjatë Revoltës së Parë Çifute. Rënia e qytetit shënoi përfundimin efektiv të një fushate 4-vjeçare, kundër kryengritjes hebraike në Judaea. Romakët shkatërruan pjesën më të madhe të qytetit, përfshirë Tempullin e Dytë.

Gjatë periudhës romake, në vitin 70 pas Krishtit, Tempulli i Dytë u shkatërrua, së bashku me Jeruzalemin, nga ushtria e Titit. Kjo ishte gjithashtu periudha kur Jezu Krishti ishte në Jeruzalem… Ai u kryqëzua rreth 40 vjet para shkatërrimit të qytetit.

Njohja e Jeruzalemit nga Presidenti i 45-të amerikan Donald J. Trump, ka marrë disa mbështetje të fuqishme europiane nga politikanët patriotë.

Vendbanimi i lashtë i Qytetit të Paqes. Nga burimet e lashta historike emri Jeruzalem etimologjizohet në mënyrë të ndryshme, për të nënkuptuar, gjetur apo vendosur një gur themeli të Perëndisë Shalem.

Asokohe në pellgun e Lindjes së Mesme, Perëndia Shalem, ishte perëndia origjinale e tutelës, që i perket periudhës historike të bronzit, me të cilën matet lashtësia e hershme e qytetit të Paqes.

Shalim ose Shalem, ishte emri i Zotit të Muzgut në fenë kananite, emri i të cilit bazohet në të njëjtën rrënjë S-L-M nga e cila rrjedh fjala hebraike Paqe (Salam ose Shalom, në arabishten moderne dhe hebraishten).

Sipas burimeve historike, ndër shekuj emri në fjalë u ofrua kështu etimologjizimeve të tilla, si: “Qyteti i Paqes”, “Vendbanimi i Paqes”, “Banesa e Paqes” apo alternuar si “Vizioni i Paqes” nga disa autorë antikë të krishterë.

Kështu emri Yerushalayim, i referohet faktit që qyteti fillimisht ishte vendosur si qendër banimi antik mbi dy kodra. Për këtë historisë së Qytetit të Paqes, i vjen në ndihmë shpiegimi permes Biblës Hebraike dhe burimeve të pasura historike hebraike.

Kësisoj del se forma Yerushalem ose Yerushalayim, për herë të parë shfaqet në Bibël, në Librin e Joshua-s. Nga nëna histori, mësojmë, se emri është një kombinim i dy emrave të bashkuar nga Zoti, Yireh (“vendi i qëndrimit”, emri i dhënë nga Abrahami, në vendin ku ai planifikoi të sakrifikonte djalin e tij) dhe Shalem (“Vendi i Paqes”, emri i dhënë nga kryeprifti Shem).

Duke pasur parasysh pozicionin qendror të qytetit si në nacionalizmin hebre (sionizmin) ashtu edhe në nacionalizmin palestinez, selektiviteti i kërkuar për të përmbledhur rreth 5,000 vjet histori të banuar, shpesh ndikohet nga paragjykimi ideologjik ose prejardhja.

Në këtë rast, nacionalistët izraelitë ose hebrenj, mbështetin të drejtën për qytetin bazuar në indigjenitetin hebre në tokë, veçanërisht origjinën e tyre dhe prejardhjen nga izraelitët, për të cilët Jeruzalemi është kryeqyteti mitik i tyre, dhe etjen e tyre për kthim në origjinën fillestare.

Në të kundërt, nacionalistët palestinezë pretendojnë të drejtën për qytetin bazuar në praninë dhe prejardhjen prej kohësh të palestinezëve modernë nga shumë popuj të ndryshëm, që janë vendosur ose jetuar në rajon gjatë shekujve.

Duke iu rikthyer periudhës parahistorike, shohim se Kodra Jug-Lindore, e njohur gjithashtu si Qyteti i Davidit, është bërthama fillestare e Jeruzalemit historik. Atje, Burimi Gihon tërhoqi barinj të cilët fushuan pranë ujit midis 6000 dhe 7000 vjetëve më parë, duke lënë pas gjurmë me qeramika antike dhe objekte të tjera të lashta prej guri, gjatë periudhës kalkolitike ose bakrit (rreth 4500–3500 para Krishtit).

Kjo periudhë historike tregohet, kur Kanaani formoi pjesë të perandorisë egjiptiane (dinasti), në tregimet biblike, gjë e cila korrespondon me pushtimin e Joshua-s, ku pothuajse të gjithë studiuesit pajtohen se Libri i Joshua-s ka pak vlerë historike për Izraelin e hershëm.

Në Bibël, Jeruzalemi përcaktohet si i shtrirë brenda territorit të caktuar për fisin e Beniaminit edhe pse ai ishte i pushtuar nga Jebusitët. Davidi, thuhet se i kishte pushtuar këta në rrethimin e Jebus dhe e transferoi kryeqytetin e tij nga Hebroni në Jeruzalem, i cili, më pas u bë kryeqyteti i një Mbretërie të bashkuar të Izraelit dhe një nga disa qendrat e famshme të saj fetare.

Zgjedhja u diktua ndoshta nga fakti që Jeruzalemi nuk ishte pjesë e sistemit fisnor të Izraelit dhe kështu ishte i përshtatshëm për të shërbyer si qendra e konfederatës së tij. Opinioni është i ndarë nëse e ashtuquajtura Struktura e Gurit të Madh dhe Struktura e Shkallëzuar e Shkallës afër mund të identifikohen me pallatin e Mbretit David, ose daton në një periudhë të mëvonshme.

Rindërtimi i Tempullit të Solomonit, bazuar në tekstin biblik. Sipas Biblës, mbreti David mbretëroi për 40 vjet dhe u pasua nga i biri, Salomoni, i cili ndërtoi tempullin e shenjtë në malin Moriah. Tempulli i Solomonit (i njohur më vonë si Tempulli i Parë), vazhdoi të luante një rol kryesor në fenë hebraike si depo e Arkës së Besëlidhjes.

Me vdekjen e Solomonit, dhjetë nga Fiset Veriore të Izraelit u shkëputën nga Monarkia e Bashkuar, për të formuar kombin e tyre, me mbretërit, profetët, priftërinjtë, traditat në lidhje me fenë, kryeqytetet dhe tempujt në Izraelin verior. Fiset e jugut, së bashku me priftërinë Aaronide, mbetën në Jeruzalem, me qytetin që u bë kryeqyteti i Mbretërisë së Judës.

Kur Asirët pushtuan Mbretërinë e Izraelit në vitin 722 para Krishtit, Jeruzalemi u forcua nga një fluks i madh refugjatësh nga mbretëria veriore.

Më 5 dhjetor 1949Babai i Kombit ebrej Kryeministri i parë i Izraelit, David Ben-Gurionshpalli Jeruzalemin si kryeqytetin e përjetshëm dhe të shenjtë të Izraelit, dhe tetë ditë më vonë specifikoi se vetëm lufta e kishte detyruar udhëheqjen izraelite “të vendoste selinë e Qeveria në Tel Aviv“, ndërsa për “shtetin e Izraelit gjithmonë ka pasur dhe do të ketë vetëm një kryeqytet Jeruzalemi i Përjetshëm“, dhe se pas luftës, përpjekjet kishin qenë në vazhdim për krijimin e kushteve për “Knesset… duke u kthyer në Jeruzalem“.

Kjo ndodhi me të vërtetë. Qysh nga fillimi i vitit 1950, të gjitha degët e qeverisë izraelite legjislative, gjyqësore dhe ekzekutive, vazhdimisht kanë banuar atje, përveç Ministrisë së Mbrojtjes, e cila ndodhet në HaKirya në Tel Aviv.

Në kohën e shpalljeve të kryeministrit Ben Gurionit dhe votimit pasues të Knesset të 24 janarit 1950, Jeruzalemi u nda midis Izraelit dhe Jordanisë, dhe kështu shpallja zbatohej vetëm për Jeruzalemin Perëndimor.

Gjatë muajit korrik të vitit 1980, Izraeli miratoi Ligjin e Jeruzalemit si Ligjin Themelor.  Kështu ligji e shpalli Jeruzalemin kryeqytetin “e plotë dhe të bashkuar” të Izraelit. Ligji i Jeruzalemit, u dënua nga bashkësia ndërkombëtare, e cila nuk e njohu Jeruzalemin si kryeqytetin e Izraelit. Në mënyrë absurde dhe të njëanshme Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara miratoi Rezolutën 478 në 20 gusht 1980, e cila deklaroi se Ligji i Jeruzalemit është “një shkelje e ligjit ndërkombëtar“, është “i pavlefshëm dhe duhet të shfuqizohet menjëherë“.

Kombet e Bashkuara të tejpolitizuar kaluan në ekstrem. Për më keq, vendet anëtare u thirrën të tërheqin përfaqësimin e tyre diplomatik nga Jeruzalemi. Pas rezolutës, 22 nga 24 vende që kishin më parë ambasadën e tyre në Jeruzalem (Perëndimi) i zhvendosën ata në Tel Aviv, ku shumë ambasada tashmë banonin përpara Rezolutës 478. Kosta Rika dhe El Salvador ndoqën atë veprim në vitin 2006.

Në vitin 1995, Kongresi i Shteteve të Bashkuara miratoi Aktin e Ambasadës së Jeruzalemit, i cili kërkonte, me kusht, që ambasada e saj të zhvendosej nga Tel Aviv në Jeruzalem.

Duke marrë këtë shkak historik më 6 dhjetor 2017 Presidenti i SHBA-së Donald John Trump zyrtarisht njohu Jeruzalemin si kryeqytetin e Izraelit dhe njoftoi synimin e tij për të zhvendosur Ambasadën Amerikane në Jeruzalem, duke përmbysur politikën e premtimeve boshe të dekadave të ish presidentëve të mëparshëm të Shteteve të Bashkuara Amerikës mbi këtë çështje.

Më 14 maj 2018, Shtetet e Bashkuara zyrtarisht zhvendosën vendndodhjen e ambasadës së tyre në Jeruzalem, duke transformuar Tel Aviv në një konsullatë formale.

Kosova dhe Izraeli vendosën marrëdhëniet diplomatike

Ky është një hap drejt konsolidimit të mëtutjeshëm të Kosovës në fushën ndërkombëtare. Ky nënshkrim tregon qartë për efektin dhe rëndësinë që ka marrëveshja e katër shtatorit e nënshkruar në Shtëpinë e Bardhë. Krahas vendosje së marrëdhënieve diplomatike, sot janë nënshkruar edhe disa marrëveshje të tjera që e fuziqojnë bashkëpunimin ekonomik dhe politik ndërmjet vendeve tona, pres me padurim miqtë tanë izraelit në Prishtinë” – Abdullah HotiKryeministri i Kosovës

Më 4 shtator në Shtëpinë e Bardhë, Kosova dhe Serbia nënshkruan dakordimin për normalizimin ekonomik ndërmjet tyre në praninë e ish presidentit amerikan Donald J. Trump. Pjesë e dakordimit ishte edhe pajtim i Izraelit për njohjen e Kosovës dhe vendosjen e marrëdhënieve diplomatike.

Dokumenti që u nënshkrua ndarazi parasheh që Kosova të hap ambasadën e saj në Jerusalem, ndërsa Serbia të lëvizë ambasadën e saj nga Tel Avivi në Jerusalem. Në marrëveshjen e sotme thuhet se aspektet teknike të këtij vendimi, përfshirë edhe akreditimin e ambasadorëve “do të jenë objekt i diskutimeve të mëtejme përmes kanaleve normale diplomatike”.

Kosova ka emëruar zonjën Ines Demiri të ngarkuar me punë ndërsa emërimi i ambasadorit do të bëhet më vonë.

Vendosja e marrëdhënieve diplomatike ndërmjet Kosovës dhe Izraelit është një hap i rëndësishëm, historik dhe emocionues. Sot në mëngjes morra një kërkesë zyrtarë për hapjen e ambasadës së Kosovës në Jerusalem dhe padyshim e miratova, dhe mezi pres ta shoh të hapet, shpresoj shumë shpejt. Në këtë rast dua të falënderoj Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për përpjekjet e tyre që të promovojnë paqen kudo në botë dhe për të përparuar marrëdhëniet e Izraelit me vende me të cilat nuk kishte marrëdhënie diplomatike më parë”, tha ministri i Punëve të Jashtme të Izraelit, Gabriel Ashkenazi.

 

Shënim: Për më shumë për këtë çeshtje mund të mësoni duke lexuar librin tim: “Presidenti Trump dhe keneta globaliste” New York, 2021.

Violeta Berishaj bëhet gruaja e parë e zgjedhur si kryetare e bashkisë së qytetit Fairview- New Jersey- në natën e fitores me shqiptarët dhe flamurin shqiptar

0

SHBA Historike: Pesë shqiptarë fitojnë në zgjedhjet e përgjithshme speciale në New York dhe New Jersey

Nga Beqir SINA – New York

Violeta Berishaj bëhet gruaja e parë e zgjedhur si kryetare e bashkisë së qytetit Fairview- New Jersey- në natën e fitores festojë me shqiptarët dhe flamurin shqiptar

NEW YORK/ NEW JERSEY: Zgjedhjet e përgjithshme speciale në SHBA/Nju-Jork dhe Nju-Xhersi, kan përfunduar, ndërkohë që pesë shqiptarë kanë fituar duke bërë histori në emigracionin shqiptar në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Zgjedhjet e fituara vetëm në New York dhe New Jersey, nga 5 kandidatët shqiptaro amerikan janë Ditë të mira për mbarë komunitetin shqiptar në SHBA.

Fitorja e këtyre pesë shqiptarve vetëm në zonën e Tri-Shteshit, portretizimin e të cilëve kemi në plan në vijim, e fillojmë me Violeta Berisha, kryetare e minibashkisë Fairview në New Jersey.

Violeta Berisha është nga Puka, (e lindur në Itali) tregon ish-gazetari i Zërit të Amerikës, Gjek Gjonleka, por megjithëse është e lindur në Itali dhe e rritur në Amerikë, shkollën për mësuar shqip e mori nga prindërit shqiptar, që e mësuan atë të flasë në shtêpi vetëm shqip.

Ngaqë e njifte mirë këtë familje, Gjonleka, kujtojë se ajo është e arratisur nga Shqipëria, në kohën e sundimit komunist, për arsye që tashmë dihen.

Babai i saj si pjestar i njërës prej atyre mijëra famijeve shqiptare – anti komuniste, të cilat ngase nuk e duronin dotë, dhe, nuk mund të pajtoheshin kurrësesi diktaturën komunist të vendosur në Shqipëri, pas Luftës së Dytë Botërore, u arratisën dhe u vendosën, këtu në SHBA. Familja Berisha, pas arratisjes nga Shqipëria, u vendosën në Kosovë, dhe më pas kaluan si emigrant në Itali, Belgjik, derisa në 1980, erdhën në SHBA, ka thënë Gjonleka.

Ndërsa, ka folur për familjen e saj, Gjonlekaj ka thënë se nëna e Violetës, është nga Malësia, fisi Camaj: “ Babai i saj Mili Camaj, ishte një puntor i rregullt në vendlindje, i cili vidq heret nga një sëmundje e pashërueshme. Ndërsa, ajo vet vazhdoi jetën , duke punuar, edukuar e shkolluar fëmijët e saj, deri sa arritën në suksese.

Demokratja Violeta Berishaj duke u shpallur fituese në zgjedhjet e përgjithshne në New Jersey, të martën më 7 nëntor 2023, ka hyrë në historinë e minibashkisë Fairview si gruaja e parë pas 129 vjetëve, që zgjidhet kryetare bashkie, dhe, në historinë e diasporës shqiptare, si shqiptarja e parë femër në Amerikë, që zgjidhet kryetare një bashkie.

Ish-anëtareja e Këshillit Bashkiak të bashkisë së qytetit Fairview, qytet i vogël ky me rreth 10 mijë banorë dhe me një buxhet vjetor 22 miljon dollar u shpall fituese, të martën mbasi kandidati republikan u tërhoq nga gara , dhe emri i tij u” fshi”nga lista e kandidatve.

Berisha, përballjen më të fortë e kishte katër muaj më parë, në primaret e partisë demokrate në qershor. Pikërisht kur ajo mundi të fitojë brenda partisë së saj, me një tjetër ish-anëtar i Këshillit Bashkiak, duke pasuar kështu ish kryetarin me mandat të kufizuar Vincent A. Bellucci, i cili për arsye moshe u tërhoq bashkia duke ja lëshuar vendin e tij kandidatëve të tjer.

Ajo kandidoi gjatë zgjedhjeve paraprake dhe të përgjithshme si një kandidate e moderuar, duke e fokusuar pjesën më të madhe të kandidaturës së saj në përpjekjet e saj për të rritur mirëqenjen e qytetarve, trajtimin e sigurisë , krimit dhe arsimit.

Violeta Berisha, është “fjalë për fjalë” si thotë populli “një në njëqind vjet” pasi u zgjodh kryebashkiakja e parë femër e qytetit Fierview në Nju Xhersi.

Shtypi lokal zgjedhjen e Violeta Berishës e quajti një votim historik, zgjedhjen e saj për kryebashkiake , një gruaja e parë e zgjedhur në këtë detyrë në këtë mini bashki.

Berisha ka bërë thirrje gjatë fushatës së saj për rritjen e fondeve për punësimin e më shumë qytetarve, mirqenjen , arsimin sigurinë dhe zhvillimin e qytetit.

Violeta Berisha, mbajti një fjalim rasti, në natën e fitores, një fjalim ky entusiast që u pëlqye shumë dhe u duartrokit disa herë nga të pranishmit, si dhe nga vet ish kryetari i bashkisë Belluci, some bashkëpuntorët e saj që e ndoqën me vëmendje fjalimin “energjikë” tipik të këtyre zgjedhjeve në SHBA.

Gjatë fjalimit Violeta Berisha, tha se ajo shërbeu në këtë bashki për mandatin e kaluar si këshilltare me nder dhe përgjegjësi të lart, duke premtuar se : “Unë vetëm mund të shpresoj të vazhdoj punën e mirë që kemi bërë së bashku me kyetarin paraardhës , dhë këshillin bashkiak . Përkatësisht, atë që kemi bërë përgjatë viteve në Këshillin e Bashkisë së qytetit Fairview, duke vazhduar me ngritjen e standarteve të jetës së qytetarëve dhe në shërbimin e tyre,si në shëndetësi, arsimim dhe sigurinë e qetësinë në këtë bashki.”

Violeta Berisha është një shqiptaro amerikane e pashembëlltë. Një kryetare bashkie që nuk do t’i harrojë kurrë rrënjët e saj të thella, nga vendi i shqipeve Shqipëria(Puka). Gjë që Berisha, nuk e la pa permendur edhe në fillim të fjalimit të fitores, të martën mbrëma dhe në një pronocim të posaqëm për tekevizionin tonë , si dhe të fotografive që u bënë në natën e fitores, me shqiptarët dhe flamurin shqiptar, para gazetarve dhe kamerave amerikane.

Duke folur për Bota sot ajo tha se: “ Sot, është një ditë historike për komunitetin shqiptar, që jeton e punon në bashkinë tonë, por duke iu bashkëngjitë me fitoret e tjera, të kësaj nate edhe për të gjithë diasporën shqiptare në Shtetet e Bashkuara të Amerikës.”

Ndërsa ajo po ju drejtohej përkrahësve të saj, amerikan dhe shqiptar, në fjalimin tipik elekoral , ju drejtua fillinisht grupit të shqiptarve që mbanin një flamurin kuq e zi, gjatë fjalimit si për të treguar me krenari që sa të susseshëm janë shqiptaret në Shtetet e Bashkuara të Amerikës :

“Vëllezër dhe motra shqiptarë tha ajo , jam jashtëzakonisht krenare që mbaj statusin tim si shqiptaro amerikane, dhe u zgjodha për kryetare bashkie”

Berisha më pas vazhdojë duke ju drejtuar të gjithë mbështetsve të saj duke vlerësuar dhe faleminderua ata për kontributin e tyre. Ndihmën në mbështjen që i dhanë asaj të bëhet krytare bashkie, duke thënë se nuk e dinte se ku do të ishte pa atë mbështetjen e atyre që i dhanë gjatë kësaj fushate:

“Vërshimin e mbështetjes dhe dashurisë që më keni dhënë gjatë kësaj fushate, fushatës së pakontestueshme që është vërtet përulëse dhe zemërgjerë të shohësh për atë që kemi arritur. “ tha ajo.

Ne treguam se kemi një nga komunitetet më të mirë përreth neshë. Unë do të doja të them faleminderit gjithë komunitetit dhe atyre që më mbështeten por edhe atyre që nuk më mbështeten .

Për fitoren time me këtë rast dëshirojë të faleminderojë familjen dhe prindërit e mi, ish kryetarin e bashkisë dhe këshilltarët e zgjudhur.

Duke folur për kryetarin që u “vetë pensionua” duke i hapur rrugën të tjerve Violeta Berisha tha se : “Është e vështirë për çdo lider të largohet nga ky pozicion, veçanërisht ai që ka qenë pjesë udhëheqese e këtij komuniteti për kaq shumë kohë, duke e lënë këtë qytet të fortë dhe të gatshëm për arritje të reja .”

Unë shpresoj që me stafin tim si kryetare bashkie dhe këshillin bashkiak të mund ta bëjmë qytetin tonë, bashkinë banorve të Fairview, një bashki nga më të mirat për të jetuar në New Jersey.

Ajo tha se puna e saj në krye të bashkisë patjetër që do të reflektojë në mënyrat se si bashkia dhe këshilli bashkiak e ka mbikëqyrur këtë qytet dhe do ta mbikqyrë në këtë mandat katër vjecar.

Ndërkohë, që përcolli faleminderime për këshilltarët Steve, dhe kolegëve të tij, të këshillit, Russell dhe John, për ndihmën gjatë gjithë kësaj fushate. dhe fitoren e tyre.

“Unë jam gati të punoj me ju të gjithë për të siguruar një të ardhme më të bukur për Fairview. Ne kemi një ekip të mrekullueshëm këtu dhe jam krenare që jam kryebashkiake e juaj, duke ju siguruar që ne do të kemi një rritje të madhe këtë vit.”

Në një intervistë për gazetën lokale Daily Voice , Violeta Berisha ka thënë :

1. Çfarë ju bëri të vendosni të kandidoni?

Doja të kisha një zë të “lartë” dhe të isha pjesë e përmirësimit të qytetit tim.

2. Cila ka qenë arritja juaj më e madhe?

Së bashku me kryetarin dhe këshillin aktual kam punuar për të mos siguruar rritje të taksave bashkiake për 3 nga 4 vitet e fundit dhe kam krijuar një suficit të lartë rekord komunal. Kam ndihmuar në sigurimin e granteve për përmirësimin e parqeve dhe gjithashtu një përmirësim krejt të ri të pamjes së rrugëve në rrugën kryesore të Fairview Anderson Avenue) – faza e fundit që fillon së shpejti me pak kosto për taksapaguesit. Kam punuar gjithashtu me zyrtarë të shkollës për të ndërtuar një shkollë të mesme të re moderne në përpjekje për të reduktuar
madhësive të klasave.

3. Cila ka qenë pjesa juaj e preferuar e fushatës?

Më pëlqen të bëj fushatë dhe të dëgjoj shqetësimet e banorëve. Unë punoj për t’iu përgjigjur me zgjidhje sa me te shpejte

4. Si mund të ndihmojë zgjedhja e juaj?

Zgjedhja ime për kryetare bashkie është për të ndihmuar në nxjerrjen e mesazhit tonë që dhamë gajtë fushatë

Fotot e tjera në: facebook.com/albdreams.televizion.21

Mosndëshkimi i kërcënimeve dhe sulmeve ndaj gazetarëve dhe medieve në Mal të Zi është i papranueshëm

0

Gjekë Gjonaj

Edhe këtë vit  ka pasur sulme dhe kërcënime ndaj gazetarëve në Mal të Zi. Sindikata e Medieve gjatë këtij viti ka  regjistruar 13 sulme dhe kërcënime ndaj gazetarëve, gjë që tregon një tendencë   rënëse  të numrit të sulmeve në krahasim me vitin e kaluar, kur u regjistruan 28 raste. Vërehen përpjekjet e  kompetentëve  dhe të gjithë  akterëve të tjerë të sektorit të medias për përmirësimin e   pozitës së gazetarëve , por duhet të heqim dorë nga fjalët e mëdha dhe të punojmë më shumë  në mënyrë që  më në fund të  rinjtë të mos e shikojnë me përçmim profesionin e gazetarit.  “Edhe pse ka një progres të dukshëm në punën e institucioneve , kur flitet për reagimin ndaj kërcënimeve të reja që kanë ndodhur në dy vitet e fundit, në rastet e vjetra, të paktën duke u nisur nga ajo që dihet për opinionin, ende nuk ka progres. Kujtojmë se rasti i vrasjes së Dushko Jovanoviqit  në vitin 2004, është një nga vrasjet më të vjetra të pazbardhura të gazetarëve në Evropë. Tani për tani i vetmi i dënuar për bashkëpunim Damir Mandiq është duke vuajtur dënimin me 19 vite burg, ndërsa ende nuk dihet porositësi dhe motivi. Ka pasur njoftime të ndryshme se ka progres në rastin, por opinioni nuk ka marrë asnjë konfirmim. Po ashtu, rasti i tentativës së vrasjes së Olivera Llakiqit nga viti 2018 është ende në proces e sipër, pa asnjë veprim konkret tash e gjashtë vjet”, njoftoi Sindikata  e Medias dhe i  ftoi punonjësit e medias që të raportojnë çdo kërcënim apo sulm.

Ministrja  për  Kulturë dhe Media, Tamara Vujoviq, me rastin e 2 Nëntorit, Ditës Ndërkombëtare të luftës kundër mosndëshkimit të krimeve ndaj gazetarëve, ka thënë se reagimi i shpejtë dhe efikas i organeve kompetente është jashtëzakonisht i rëndësishëm në të gjitha rastet e kërcënimeve dhe sulmeve ndaj gazetarëve dhe me ndëshkimin e autorëve të atyre veprave dërgohet mesazhi se sulmet ndaj gazetarëve dhe mediave janë të papranueshme. “Rastet e pazgjidhura të sulmeve ndaj gazetarëve dhe pronës së mediave hedhin një hije të madhe mbi lirinë e medias në Mal të Zi, prandaj si ministre do të angazhohem me këmbëngulje në monitorimin e punës së autoriteteve kompetente në procedimin e atyre rasteve”, theksoi Vujoviq  .

Për  kërcënimet dhe presionet e gazetarëve ka  reaguar edhe Qendra për  Arsimim Qytetar , e cila vuri në dukje  rëndësinë e krijimit të një mjedisi më të sigurt për punën e të gjithë gazetarëve në Mal të Zi. “Strukturat politike në pushtet duhet të përmbahen nga përpjekjet për të kontrolluar dhe influencuar punën e gazetarëve dhe mediave, ndërsa institucionet kompetente janë të obliguara që të ofrojnë kushte elementare për punën e punonjësve të medias, duke përfshirë mbrojtjen e sigurisë së tyre”, nënvizoi Qendra për Arsimim  Qytetar . Siç thanë ata, rasti ende i pazbardhur i vrasjes së Dushko Jovanoviqit është përkujtues për të gjithë se sa kemi përparuar si shtet në këtë drejtim.

Ndonëse numri i kërcënimeve dhe sulmeve  në vitin 2023 ka qenë gati dyfish më i vogël se në vitin  2022 çdo sulm ndaj gazetarëve është sulm ndaj interesit publik, demokracisë dhe të drejtave të të gjithë qytetarëve. Për këtë duhet të insistohet  zbatimi i të gjitha masave dhe veprimeve që garantojnë lirinë e medias. Është detyrë e vazhdueshme e pushtetit që të  hetojë  dhe dënojë  ata   që    kërcënojnë  gazetarët në Mal   të Zi dhe të sigurojë të gjitha kushtet  e nevojshme  për gazetarët që të kryejnë punën e tyre në një mjedis të sigurt, me kushte të qëndrueshme ekonomike të punës dhe status ligjor.  Policia dhe Prokuroria   pritet të veprojnë më shpejtë se deri më tani, sepse  veprimet e tyre të ngadalta  ose mosveprimet e tyre fare  e rrezikojnë dhe  e vështirësojnë  klimën e gazetarëve.  Po ashtu  duhet theksuar  se kemi një mungesë   transparence të institucioneve qeveritare, ndonëse  kryeministrat e mëparshëm  vazhdimisht kanë thënë se është  rritur  transparenca.   Nga ana tjetër gazetarët  duhet të kryejnë punën e tyre me përgjegjësi dhe profesionalizëm , duke respektuar gjithmonë  Kodin e gazetarisë dhe të drejtat e të gjithë njerëzve për të cilët shkruajnë.

PUBLICISTIKA SI DËSHMI E HISTORISË

0
Arben Çokaj - Për demokracinë - kop

[ Blej online: Për Demokracinë ]

PARATHËNIE

Libri me publicistikë nga Arben Çokaj, PËR DEMOKRACINË, 50 shkrime – 318 faqe, botuar nga ‘Fiorentia’, Shkoder, ISBN: 978 992 838 240 5

Mentor Kikia

Me Arben Çokaj njihemi që në vitin 1988, ndërsa filluam studimet në Fakultetin e Shkencave të Natyrës, ne degën e Fizikës. Edhe pse studentë të Fizikës, na bashkonte pasoni për “angazhimin publik” dhe për letërsinë e gazetarinë, dhe shpejt nisëm të mbivendosnim shkencën me publicistikën. Unë kam shkruar shumë artikuj, pasi pas diplomimit në Fizikë, “ndërrova rrugë”, dhe iu përkushtova me kohë të plotë gazetarisë. Kam vendosur shumë herë ti përmbledh, por asnjëherë nuk e kam çuar deri në fund vendimin.

Kur miku dhe kolegu im Arben Çokaj më informoi se ka bërë një libër dhe kërkonte t’i shkruaj parathënien, i premtova me shumë entuziazëm se do ta ketë gati shumë shpejt. Në fakt “shumë shpejt” nuk ishte edhe “shumë shpejt”, pasi unë nuk u mjaftova që t’i hidhja “një sy” librit, por e lexova të gjithin. E lexova sepse u përfshiva në një kohë, të cilën e kisha jetuar dhe po e ripërjetoja, duke u kredhur në dëshmitë dhe faktet, për të cilat edhe unë kisha shkruar në të njëjtën kohë.

Mbi të gjitha, e lexova sepse pas çdo artikulli që lexoja, bindesha që ata janë ende aktualë, jo për meritë të Arbenit, por për fatkeqësinë tonë si shoqëri. Tre dekada pas rënies së komunizmit, duket sikur thjeshtë rrotullohemi rreth vetes, pa mundur të futemi në udhën që aspirojmë.

Kam provuar të njëjtën ndjesi trishtuese, ndërsa kam lexuar e rilexuar publicistikën e Branko Merxhanit, një prej mendimtarëve më të mëdhenj të gjysmës së parë të shekullit të kaluar. Artikujt e botuar nga Merxhani në shtypin e kohës vitet ’20 – ’30 të shekullit të kaluar, janë thuajse aktualë edhe sot. Dhe kjo është vlera e publicistikës, ajo na dëshmon ku kemi qenë e ku jemi.

Nga viti 1990, 1992, 1997… ka kaluar shumë kohë. Një gjeneratë e re është lindur e rritur dhe për të cilën ajo “epokë” është një jetë larg. Por, për ata që e përjetuan, ishin dëshmitarë apo protagonistë të asaj kohe, ajo është jo më larg se “dje”. Por si ishte në fakt ajo kohë? Shumëkush prej nesh, që e jetoi atë mund të kujtojë sot të bukurën dhe të shëmtuarën, të mirën dhe të frikshmen…

Arben Çokaj - Për demokracinë - publicistikë

Ata që ishin studentë mund të kujtojnë Qytetin “Studenti”, vatrën e madhe të rinisë nga ku nisi përmbysja e komunizmit. Mund të kujtojmë entuziazmin e të rinjve, dhe shpresën e madhe se vendi i tyre, pasi të hiqte qafe zgjedhën e diktaturës, do të futej rrufeshëm në rrugën e zhvillimit. Mund të kujtojmë kaosin e rënies së një shteti dhe pamundësinë e atij që po ndërtohej për të vënë rregull. Krimin që ngriti krye “brenda natës” dhe dhunën, që ishte e pranishme në çdo cep rrugice.

Kujtojmë krizën e madhe të ushqimit, ndihmat që vinin nga jashtë dhe që suleshim duke shqyer kutitë e kartonit, që mbanin brenda “drithëra dietike” të prodhuara një dekadë përpara.

Kujtojmë çmendurinë kolektive të shkatërrimit të pronës publike, në emër të luftës kundër komunizmit, prerjen e plantacioneve me pemë frutore, shkatërrimin e veprave ujitëse, fabrikave të mbyllura apo të falimentuara…

Nëse do të ulemi tua tregojmë këto gjeneratës së sotme, fëmijëve tanë, shumë prej këtyre rrëfimeve do të jenë të pabesueshme për ta. Do tu duket sikur vijnë nga thellësi shekujsh jo vitesh, ngjarje të ndodhura diku në një vend të largët që nuk i përket atyre dhe nuk ka lidhje me vendin e tyre.

Por brezi i ri sot, dhe ata që do të vijnë pas tyre, do të duhet ta dinë se si u bë kapërcimi nga diktatura në një sistem tjetër që ne preferuam të quajmë demokraci, por që rezultoi se nuk ishte plotësisht i tillë. Do të duhet të dijë se në fakt, ne atë kohë, nuk e rrëzuam, nuk e shkatërruam, nuk e lamë pas, nuk u ndamë përfundimisht me komunizmin, por thjeshtë diktaturën e konvertuam në një lloj demokracie, që edhe pas 30 vjetësh vlerësohet si “demokraci hibride”.

Për t’i përcjellë ndodhitë nga njëra kohë në tjetrën, shoqëritë kanë shpikur “shkencën” e historisë. Por ka edhe një mënyrë tjetër se si t’ua tregojmë gjeneratave të shkuarën. Ajo është publicistika. Kjo nuk është një histori, por janë fakte mbi të cilët mund të shkruhet edhe historia.

Arben Çokaj është njëri prej atyre dëshmitarëve të asaj kohe, një student në vitet 1988 – 1993. Protagonist dhe dëshmitar i asaj që ndodhi në 1990 dhe vitet pasuese. Vite më vonë, në Shqipëri lindi një profesion i ri, ai që unë e kam quajtur “Dhjetorist” dhe që e gëzonin studentët kryesisht, por edhe intelektualë që ishin protagonistë të ngjarjeve të dhjetorit 1990. Kontributi i tyre kishte qenë organizimi i protestave, pjesëmarrja në jetën politike të kohës, pjesëmarrja në grevën e urisë, apo edhe thjeshtë fakti, që kishte qenë student në atë kohë.

Ndryshe nga shumë prej tyre, Arben Çokaj nuk luftoi për të marrë diplomën e “Dhjetoristit”, por ai na sjell një produkt, që vlen shumë më shumë për ne të tjerët, për shoqërinë dhe kujtesën tonë kolektive.

Libri “Për Demokracinë”, është një dëshmi e rëndësishme historike. Autori nuk ka bërë interpretime, analiza apo rivlerësime nga këndvështrime të reja të ngjarjeve, duke i parë ato tri dekada më pas. Ai thjeshtë na sjell dëshmitë e kohës përmes një serie shkrimesh të shkruara e botuara në median e kohës. Ato nuk janë vetëm dëshmi, por tregojnë hap pas hapi, deri në vitin 2014 rrugëtimin e një vendi dhe një shoqërie, që rrekej të futej në udhën e demokratizimit, por duke rënë nga njëra qeverisje në tjetrën nga njëra e keqe më e vogël në një të keqe më të madhe.

Arbeni e ka nisur herët bashkëpunimin me median, thuajse menjëherë pas rënies së komunizmit (nëse do të biem dakord që ai ka rënë në vitin 1990). Ai shfaqet në median e kohës që në Tetor 1991, ndërsa ishte një aktivist studentor, dhe njëkohësisht shkruante në gazetat që kishin kohë në qarkullim, të reja dhe të vjetra të mbetura edhe nga koha e regjimit komunist, që përpëliteshin të mbaheshin në këmbë duke u transformuar.

Në gazetën e parë të sindikalizmit, që sapo kishte lindur, gazeta “Sindikalisti” (17 Tetor 1991), Arben Çokaj shkruante kështu, ndërsa përshkruante situatën e studentëve të rikthyer në shtator për vitin e ri akademik, vitin e parë pas rënies së komunizmit: “Të përgjysmuar nga vala e provimeve, nga eksodi masiv, nga pamundësia ekonomike, nën thundrën e sloganit «Edhe pasoja do të kemi», erdhën përsëri në këtë tetor, për t’u deziluzionuar më shumë. Erdhën, këtu duke mos pasur as bazën elementare materiale; për të filluar mbarë vitin shkollor, e megjithatë, e duan shkollën!

Ky shkrim është një dëshmi e krizës që kapi vrullshëm brezin e ri vetëm gati një vit pas atij, që njihet si revolucioni antikomunist, dhe që u pasua me fillimin e ikjes, emigrimit masiv, braktisjen e shkollës, rënien e interesit, vështirësitë e mëdha ekonomike, që pasoi shembja “brenda natës” e ngrehinës ekonomike të komunizmit dhe nxjerrja në rrugë e të gjithë njerëzve, që kishin punuar deri atëherë vetëm në ndërmarrjet shtetërore. Ky shkrim i parë i Arbenit, tragjikisht dhe fatkeqësisht, tingëllon gati-gati aktual edhe sot, ndërsa sërish ne shkruajmë e flasim, tashmë në mediume shumë më “moderne” për braktisjen e shkollës, ikjen e të rinjve, ikjen me të njëjtën ritme të pjesës më vitale të shoqërisë.

Në një tjetër artikull, botuar në gazetën “Bashkimi” (23 tetor 1991), ish gazetë e Bashkimeve Profesionale të komunizmit, por që edhe dilte në treg: “A nuk mund t’u jepet kredi nga shteti (pa interes) studentëve, që s’përballojnë bursat me kushtet e reja? Po partitë politike, sikur t’i rrallonin ca gazetat e tyre lumë, për të financuar sadopak universitetin. Gjithkush e kupton se po kalojmë çaste të vështira. Është një periudhë tranzitore, zgjatja e së cilës varet sa nga Qeveria, Parlamenti, aq edhe nga ai mirëkuptim qe duhet të krijojnë partitë politike, për hir të këtij kombi të tej-vuajtur, të këtyre njerëzve të tej-lodhur”.

Që në agimin e periudhës post-komuniste, Arbeni shkruante për një tranzicion, që do të zgjaste “sa të donte politika”. Pa dyshim që ai nuk e dinte se sa do të ishte kjo periudhë, por ja që politika në këtë vend deshi që tranzicioni të ishte shumë, po shumë i gjatë, dhe ne ende mendojmë e besojmë se jemi në tranzicion…

Gazeta “RD” – 22 gusht 1992: “Rrugës së Koplikut nuk sheh as edhe një lloj peme frutore e jo frutore, në ato ara të gjëra, që shtrihen deri në bregun e liqenit të Shkodrës… Banorët e kësaj zone tregojnë për plantacionet e gjëra të fiqve, ftonjve, arrave etj., të kultivuara më përpara në këto ara tani të “thata”, e shpresojnë me pyetje dyshuese: «A thua bëhet kjo tokë si dikur?…». Ky reportazh i Arbenit është një dëshmi drithëruese e krimeve, që ne bëmë mbi pasuritë tona, mbi ato që ishin ndërtuar me djersën dhe gjakun e njerëzve të thjeshtë. Arbeni, me artikujt, esetë dhe analizat e tij, dëshmon vit pas viti atë që ndodhte në këtë vend, për fat të keq, jo në të mirë të vendit dhe shoqërisë.

Frankfurt, 14.12.2003: “Qeveria Nano, që nga koha e ardhjes në pushtet jeton në mungesë kohe. Sa herë del në pah një problem themelor, Nano & co. prodhojnë nga një krizë apo skandal, që njerëzit të merren me të.” Kjo është dëshmi e një mentaliteti të të bërit politikë në Shqipëri. Është një shkollë që ka ardhur duke u përsosur nga të gjithë politikanët, të vjetër e të rinj. Makineria e PR është shndërruar sot në një mjet gjigand i manipulimit të opinionit publik, të modifikimit të tij, të trullosjes së dhe devijimit të tij.

Qytetarët “nuk munden” të merren me një çështje, që i përket atyre, që prek interesat e tyre, por me atë që do t’u ofrojë makineria e propagandës për konsum, e cila e përdor median si përçues të kësaj propagande. Dhe kjo nuk është një shpikje moderne, një mekanizëm që erdhi tek ne bashkë me risitë e hovit teknologjik, por një sjellje që është eksperimentuar suksesshëm në këtë vend edhe më herët, dhe këtë Arben Çokaj e ka dokumentuar, konstatuar e denoncuar, që në vitin 2003, tek “babai” i socialistëve shqiptarë.

Në vitin 2004 Arbeni boton një shkrim mbi problemin e madh të shërbimit në spitale, ryshfetin dhe kushtëzimin e shërbimit nga paratë nën dorë. “Përderisa mjekët dhe infermierët kërkojnë para “ekstra” në spitalet shqiptare, dhe ky veprim i tyre nuk mund të ndalohet, ose të shmanget nga autoritetet përkatëse shqiptare, atëherë duhet të gjendet rruga e duhur për legalizimin e kësaj metode të pashmangshme… Si mund të vihet mbi baza ligjore kjo pagesë “ekstra” e pacientëve shqiptarë? Si mund ta shndërrojmë këtë sistem denigrues, që implikon figurën morale dhe besueshmërinë e mjekut, në një sistem të pranueshëm ligjor, ku mjekët të marrin të ardhurat që meritojnë dhe pacientët shërbimin e domosdoshëm?”

Artikulli i vitit 2004, sot pas 20 vjetësh është sërish shumë aktual. Historia ka mbetur aty ku ka qenë. Problemi është po aty, me ndryshimin që është bërë edhe më i madh, sepse tashmë, kur nuk u gjend dot një zgjidhje që të kënaqte mjekët dhe pacientët, këta të fundit përplasen në spitalet private, ku duhet të marrin kredi për të shpëtuar kokën, ndërsa mjekët janë shndërruar në “maskarenjtë e domosdoshëm”, që të zhvatin dhe që vitet e fundit janë vënë në radhë para ambasadës gjermane për të marrë viza e punës, në një arratisje tragjike për shoqërinë.

Shkrimet e përfshira në këtë libër kanë tematika të ndryshme. Ato i përshkruan një linjë e përbashkët, dëshira e autorit për të gjetur zgjidhje të arsyeshme, më të mira të mundshme, për subjektin që ai trajton, për shoqërinë. Shkrimet që në fillimet e tyre e përgjatë viteve, shpesh shprehin edhe revoltë, për padrejtësitë e marrëzitë shoqërore e politike. Nga pjesa e tretë, autori merret edhe me trajtesa politike, apo problematike, aq sa shkruan me mllef për një Rrugë për në Shkodër, të pakalueshme, e cila ndodh, që disa ditë pas shkrimit, fillon e shtrohet… Ky është edhe qëllimi e kuptimi i shkrimeve, t’i ndryshosh gjërat për mirë, të imponohesh, që gjërat të lëvizin në drejtimin e duhur.

Kemi edhe shkrime me interes nacional, për Kosovën, shkrime për politikën e politikanët tanë diletantë, shkrime për lidhjet e politikës me njerëz të dyshimtë, e tema të tjera, qe kanë të bëjnë me Demokracinë shqiptare.

Shkrimi i fundit që përfshihet në këtë libër, është botuar në vitin 2014, dhe i dedikohet përdorimit apo shpërdorimit të besimit fetar, që i bën politika për të rritur kreditet e saj publike, përmes një fenomeni që Arbenin e quan “iftaromania”. Arbeni ka një qëndrim gati-gati “islamofob” apo “fetaro-fob”, të cilin e demonstron edhe në qëndrimet e tij të mëpasme në rrjetet sociale. Por unë nuk do ta lexoj kurrë si të tillë. Ai “predikon” një shtet dhe një shoqëri, jo të nënshtruar e robëruar nga feja, pavarësisht llojit të besimit, por të ngritur mbi shtyllat e shkollimit e dijes, lirisë dhe drejtësisë, si garanci për përparimin ekonomik e social.

“Shqipëria duhet të lëvizë drejt një shteti racional e li¬gjor dhe të së drejtës, shkollimit e dijes, dhe drejt zhvillimit ekonomik, krijimit të firmave të suksesshme shqiptare, investimeve private dhe hapjes së vendeve të punës. Vetëm kështu, ekonomia jonë mund të bëhet e shëndetshme dhe mund të shërohet e konkurrojë tregun. Dhe vendi e kombi ynë, mund të ecë përpara! Me punë, me shkollim e dije!”

Zgjodha këtë paragraf për të përmbyllur parathënien e këtij libri, sepse jam shumë i sigurtë se edhe pas shumë vitesh, kjo do të jetë sërish aktuale.

Faleminderit Arben Çokaj, që na le një dëshmi për historinë.

Në nderim të vlerave bamirëse të shenjtores së të varfërve dhe misionares shqiptare, Nënë Terezës

0

Gjekë Gjonaj

Më 19 tetor të këtij viti janë mbushur 20 vjet nga lumturimi i misionares shqiptare, Nënë Terezës. Këtë  simbol shqiptar dhe botëror të solidaritetit njerëzor, e  lumturoi Papa Gjon Pali II . Ky vendim i Papës Gjon Pali II erdhi menjëherë pas aprovimit nga Kongregacioni i Selisë së Shenjtë për Çështje të Shenjtërimit. “Me autoritetin tim apostolik, ne garantojmë se shërbëtorja e nderuar Nënë Tereza e Kalkutës do të quhet e lumturuar tani e në vazhdim”, deklaroi atëherë Papa.

“Me gjak, unë jam shqiptare. Me shtetësi, jam indiane. Me besim, unë jam një murgeshë Katolike. Sipas profesionit tim, unë i përkas botës. Për nga zemra ime, unë i përkas plotësisht Zemrës së Jezusit”, janë fjalët e thëna nga Nënë Tereza, që jetën e saj ia përkushtoi të varfërve.

Në vitin 1979, kur mori çmimin Nobel për Paqe, “për punën e ndërmarrë në luftën për të kapërcyer varfërinë dhe vuajtjet, të cilat gjithashtu përbëjnë një kërcënim për paqe.” e gjithë bota mësoi se Nënë Tereza ishte shqiptare. Në çastin e marrjes së Çmimit Nobel, një nga klerikët që merrte pjesë në sallë e pyeti Nënë Terezën se nga ishte. Ajo deklaroi: “Kam lindur në Shkup, jam shkolluar në Londër, jetoj në Kalkutë dhe punoj për të gjithë njerëzit e varfër në Botë. Atdheu im është një vend i vogël me emrin Shqipëri”.

Më 5 shtator 2016 Papa Françesku  shenjtëroi  Nënë Terezën, duke e bërë atë një shenjtore të Kishës Katolike dhe një shembull  të ndritshëm të bamirësisë  dhe dashurisë njerëzore.  Prej atëherë kjo ditë, e cila përkon me ditën e vdekjes së saj,  është festë zyrtare në Shqipëri “  Dita e Shenjtërimit të Nënë Terezës”. Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara, në njohje të rolit të bamirësisë,  në zbutjen e krizave humanitare dhe vuajtjeve njerëzore brenda dhe midis kombeve, si dhe të përpjekjeve  të organizatave dhe individëve bamirës, duke përfshirë punën e Nënë Terezës, caktoi 5 shtatorin, ditën e vdekjes   së saj, si Ditën Ndërkombëtare të Bamirësisë.

Kjo heroinë e kohëve moderne ka frymëzuar miliona njerëz të shërbejnë të ndriçuar nga drita e dashurisë. Kjo nënë e përvuajtur e njerëzimit, e cila doli nga gjiri  i një populli të lashtë, me kulturë, identitet e histori origjinale,  ndryshoi botën dhe e bëri atë një vend me të mirë, nëpërmjet dhimbjes, përkushtimit dhe dashurisë. Kjo grua me trup të vogël, por me zemër të madhe ,  është krenaria e të gjithë njerëzimit, por më shumë dhe mbi të gjithë na bën krenar  ne shqiptarëve, prandaj duhet të kujtojmë misionin e saj të pavdekshëm bamirës, të cilin secili prej nesh mund ta vazhdojë duke dashur e respektuar më shumë njëri-tjetrin dhe duke ndihmuar ata që kanë më së shumti nevojë. Fjalët e saj: “Folu butësisht njerëzve! Tregoje mirësinë në fytyrë, në sy, në buzëqeshjen tënde, në ngrohtësinë e buzëqeshjes tënde, gjithnjë të kesh buzëqeshje gazmore! Jep jo vetëm kujdesin, por edhe zemrën” , na vijnë si reflektim dhe mësim.

Angje Gonxhe Bojaxhiu, që më vonë e ndryshoi emrin në Nënë Tereza, lindi më 26 gusht 1910, në  Üsküb – sot Shkup në Maqedoninë e Veriut nga prindër shqiptarë,  të cilët i rritën fëmijët e tyre në besimin e krishterë. Ajo i mori mësimet e para në një shkollë në qytetin e Shkupit dhe në moshën 18 vjeçare u dorëzua murgeshë,  për t’u bashkuar me manastirin e Motrave të Loretos, në Rathfarnham, afër Dublinit, Irlandë. Pasi u specializua në Irlandë u vendos në Indi, ku në vitin 1950 themeloi urdhrin e saj të murgeshave të quajtur Misionarët e Bamirësisë.

Vepra e saj  e ndritur ,  hyjnore dhe bamirëse  e bënë  atë nënë  e të gjithëve , të  njerëzve të pashpresë,  të pambrojtur, të braktisur, të sëmurë, të varfër, të pafuqishëm…  Si  të tillë  njerëzimi  botëror   me të drejtë e konsideron si simbol i  vlerave të larta njerëzore,  mëshirës, bujarisë,  shpirtmadhësisë,  bashkëvuajtjes,  vënies së interesit të përgjithshëm mbi atë personal dhe flijimit për të tjerët. Nënë Tereza vdiq më 5 shtator 1997, në moshën 87 vjeçare, në manastirin e saj në Kalkutë  Qeveria indiane  shpali ditë zie dhe, duke thyer traditën, organizoi një funeral shtetëror për të , më 13 shtator në stadiumin e brendshëm “ Netaji”.  Sot , puna e saj është një  frymëzim në të gjithë botën për më shumë ndihmë ndaj të varfërve.

BOX 1:

“Kjo nënë e përvuajtur e njerëzimit, e cila doli nga gjiri  i një populli të lashtë, me kulturë, identitet e histori origjinale,  ndryshoi botën dhe e bëri atë një vend me të mirë, nëpërmjet dhimbjes, përkushtimit dhe dashurisë”

BOX 2:

“Fjalët e saj: “Folu butësisht njerëzve! Tregoje mirësinë në fytyrë, në sy, në buzëqeshjen tënde, në ngrohtësinë e buzëqeshjes tënde, gjithnjë të kesh buzëqeshje gazmore! Jep jo vetëm kujdesin, por edhe zemrën” , na vijnë si reflektim dhe mësim”

BOX 3:

“ Vepra e saj  e ndritur,   hyjnore dhe bamirëse  e bënë  atë nënë  e të gjithëve , të  njerëzve të pashpresë,  të pambrojtur, të braktisur, të sëmurë, të varfër, të pafuqishëm…  “

Para portretit të derdhur në bronz të Usta Isuf Myzyrit, emblemës më të re të muzikës popullore qytetare të Elbasanit

0

Gjekë Gjonaj

Ishte  viti 2000 kur për herë të  parë vizitova  probatinin e babait tim në  Elbasan.  Atë pasdite  qershori , përveç njoftimit me  familjarët e probatinit, pritjes së ngrohtë vëllazërore  të kësaj familjeje malësore nga fshati Selishtë  të  Grudës së  Malësisë së Mbishkodrës,  shoqërimit  dhe shëtitjes  së përbashkët   rrugëve   të  këtij qyteti   turistik të Shqipërisë së Mesme,  e mbaj mend edhe  për një   rrëfim   mbresëlënës   për figurën e Usta Isuf Myzyrit,  para Muzeut Etnografik të Elbasanit, një shtëpi në dy kate    e shekullit 18-të, jo larg Kalasë së Elbasanit, e cila   rrëfen kulturën, folklorin dhe  stilin e jetës  së qytetit.

Në lulishten e këtij muzeu  qëndronte portreti i  derdhur në bronz i   Isuf Myzyrit, me violinën e tij të famshme në dorë. Pata përshtypjen sikur kjo figurë   emblemë e  muzikës  popullore qytetare të Elbasanit  priste mysafirët dhe kalimtarët e rastit  me atë melosin  dhe zërin e tij  të njohur, të ëmbël, qetësues dhe frymëzues.  Prej atëherë kanë kaluar  23 vjet dhe unë , pasi rastësisht gjeta notesin tim të gazetarit  me disa shënime për  këtë   vjershëtar e këngëtar të shquar, kompozitor, themelues të orkestrinës popullore dhe Artist i  Popullit, po e kujtoj në shenjë respekti e nderimi për kontributin e tij të jashtëzakonshëm  në fushën e  muzikës qytetare të Elbasanit në veçanti, dhe të muzikës shqiptare në përgjithësi.

Informatori im, Mark Lulgjuraj, tashmë i ndjerë, më njofton për jetëshkrimin e kryemjeshtrit të  muzikës qytetare të Elbasanit dhe njërit prej  mjeshtërve më të mëdhenj  të muzikës shqiptare.  Isuf Myzyri lindi në Elbasan në mars të vitit 1881, në  një familje  të  varfër. Për të  ndihmuar familjen ai në moshë   shumë të re filloi punën si bahçevan e më pas si berber e qeleshexhi . Këto  zanate të cilat i mësoi nga prindërit e tij   i ushtroi  deri në moshën 25 vjeç. Krahas këtyre zanateve ai gjithmonë gjente kohë për muzikën. Pas punës së lodhshme të tij, bashkohej me shokët dhe këndonin së bashku.  Muzika dhe kënga i jepnin atij kënaqësi të posaçme.  Në këtë mënyrë  Isufi i ri  e ndante këngën popullore me të tjerët. Dallohej me zërin e tij të veçantë , veshin e tij muzikor dhe mënyrën se si i binte veglës së tij të dashur muzikore  që e kishte mësuar  prej shokëve – violinës. Ai , falë talentit të tij dhe dashurisë së madhe për këngën popullore qytetare elbasanase, rreth vitit 1905  themeloi  një orkestër popullore të cilin e udhëhoqi vetë, në të cilën grumbulloi disa shokë të tij, që dinin t’i binin  veglave muzikore, si: lahutës, dajres, klarinetës… Themelimi i kësaj orkestre popullore  ishte një  ngjarja me rëndësi kombëtare për kohën e atëhershme , sepse  ka qenë  orkestrina  e parë  e mirëfilltë popullore me instrumente kombëtare. Orkestra bëri  bujë të madhe jo vetëm në Elbasan, por edhe në qytete tjera të Shqipërisë.  Kudo shkonte ( lëvizte) me orkestrën e tij  nëpër Shqipëri  mirëpritej  me shumë dashuri  nga adhuruesit e këngës dhe valles popullore shqiptare. Me vargjet dhe  meloditë e krijuara nga ai vetë i këndonte  dashurisë  për vendlindjen e tij Elbasanin, traditës së qytetit, natyrës së bukur,  vajzës ( gocës) elbasanase, bujarisë, por edhe shpirtit shqiptar. Këngët e tij  janë kënduar dhe këndohen edhe sot në çdo cep të Shqipërisë.

Isuf Myzyri, ka qenë analfabet ( i  pashkollë). Nuk ka ditur të lexojë notat e muzikës, por ka pasur memorie të mirë , talent të madh . “Sa inat  më vjen që nuk di me shkru. Natën, para se me ra n’ngjumë, m’vijnë menime shumë t’bukra” , kishte thënë  në një rast Myzyri.

Se sa njeri krenar e  me dinjitet  ishte  tregojnë fjalët e tij , kur deshën ta dekoronin para shkuarjes në amshim , të cilat ua tha anëtarëve të komisionit se “  nuk e dua dekoratën tuaj, sepse më latë tan’ jetën n’zindan (vuajtje)” dhe u largua në mënyrë demonstrative nga tubimi i rastit, tek ish-Shtëpia e Kulturës në Elbasan.

POSTIMET E FUNDIT