Shkruan, Gjokë Dukaj
Ngjarjet dhe lajmet e padëshiruara, fatkeqësisht, nuk janë të rralla dhe ndodhjet e
tilla, prekin zemrat e njerëzve kudo, por në traditën tonë është të bashkëndiejmë
me njerëzit tanë në dhimbje e në pikëllim. Në kohën e sotme të internetit, lajmet
e tilla përhapen shumë shpejtë nga njëra anë e botës në tjetrën dhe, sidomos ato
tragjike të cilat shkaktojnë dhimbje e pikëllim në mesin e bashkëvendësve kudo.
Njëri ndër rastet e tilla, i dhimbshëm e tragjik, ndodhi kohë më parë në familjen
Nikprelaj, nga vdekja aksidentale e mjekut të ri, dr. Kolë Shtjefën Nikprelaj ( 25.
08. 1998 – 30. 07. 2023), në Nju Jork, të SHBA, për ç’gjë njoftuan media të shumta
nga ky vend dhe më gjerë.
Bashkëkombës të shumtë, i dhanë lamtumirën e fundit djaloshit 25 vjeçar, nxënës
dhe student shembull mes gjeneratës së vet dhe i cili humbi jetën në lulen e
rinisë, me të përfunduar të studimeve në mjekësi ku premtonte shumë në
profesionin më human për njerëzimin.
Të gjithë ata që patën rastin ta njohin, të mësojnë ose të shoqërojnë me të, flasin
me admirim për virtytet e tija njerëzore, edukatën dhe sjelljen e tij me modesti, i
dashur dhe i thjeshtë me çdo kënd. Edhe ata që nuk e njihnin por kishin dëgjuar
për suksesin e tij që nga fazat e hershme të shkollimit, fillor dhe të mesëm e që,
falë suksesit shembullor, të gjitha ato i kishte përfunduar për ndonjë vit më parë
se gjenerata e tij. Ashtu vazhdoi edhe në shkollimin superior në Universitete
prestigjoze, në Njujork dhe qendra tjera, për tu specializuar në fushën e
mjekësisë. Suksesi i arritur në studime e dallonte Kolën, nga gjenerata e vet pasi
gjithnjë, ishte në grupin e studentëve të dalluar, i vlerësuar dhe i shpërblyer për
arritjet e tija në shkollim. Ai, i etur për dije që i ofronte shkollimi dhe rezultatet e
shkëlqyera, mori pjesë në ligjërata dhe simpoziume shkencore në qendra të
ndryshme duke u prezantuar me punimet e veta mjaft premtuese nga fusha e
interesimit të tij profesional e shkencor. Duke rrjedhur nga një familje trieshjane,
intelektuale dhe me traditë të njohur në këto treva dhe më gjerë, Kola, iu kushtua
këtij profesionit human duke vazhduar kështu traditën familjare në këtë fushë.
Virtytet e trashëguara njerëzore, suksesin e arritur në shkollim dhe sjelljen e tij
shembullore, i kishte trashëguar nga familja e tij, e respektuar dhe e përkushtuar
vlerave më të larta njerëzore e kombëtare.

I brumosur me ndjenja të këtilla, Kola, muajt e parë të këtij viti, vizitoi vendin e
origjinës, tokën e të parëve në vendlindjen e tyre shekullore në Trieshin e
Malësisë së Madhe dhe, sikur parandiente diçka, gjithë kohën e pushimeve e
kaloi me të afërmit dhe të dashurit e vet në këto treva. Me sjellje modeste,
hijeshinë e dhuruar nga natyra dhe kulturën e gjerë që kishte, fitoi respektin e të
gjithë bashkëvendësve që patën rastin ta takojnë dhe ta njohin për së afërmi. Të
gjithë ata i ka tronditur vdekja e tij tragjike, këtij biri të Malësisë, këtij djaloshi të ri
i cili i shtyrë nga ndjenjat humane të kultivuara në familjen e tij, ishte përcaktuar
për profesionin më human, për të ndihmuar njerëzit kudo. Këtë e thoshte edhe ai
kurdo që i jepej rasti në paraqitjet e tija para kolegëve të vet në takime të rastit,
falënderime, dhurata e shpërblime të shpeshta si mirënjohje për sukseset e
arritura.
Janë këto raste të dhimbshme për bashkëvendësit tonë kudo, pasi brezi i ri janë
shpresa jonë për të ardhmen, përparimi dhe të arriturat e tyre janë nevoja jonë
më e madhe. Kola, vërtet, ëndërronte që në një të afërme jo të largët, të
kontribuoj edhe në trevat tona, në Malësi, të ndihmoj përmes profesionit të tij
human, pasi solidaritetin ndaj njerëzve në nevojë e kishte orientim shpirtëror të
tij; që përmes aktiviteteve të ndryshme, të kontribuojë për nevoja të ndryshme.
Për të gjitha ato që kishte arritur në jetën e tij të shkurtër por aq të suksesshme
dhe për gjithçka që ëndërronte në të ardhmen e vet, i përjetshëm qoftë kujtimi në
mjekun e ri, dr. Kolë Shtjefën Nikprelaj.
Pushoftë në paqe!

Gjeke Gjonaj – Ulqin

Më 21 korrik të këtij viti janë bërë 11 vite pa poetin e madh shqiptar nga Gjakova (Kosovë), Ali Podrimjen. Atë ditë policia franceze gjeti trupin e tij të pajetë në afërsi të qytetit Lodve të Francës, ku kishte udhëtuar për të marrë pjesë në Festivalin Ndërkombëtar të Poezisë “Voix de la Mediterranee”. Sipas raportit të hetuesve francezë, mbi trupin e të ndjerit nuk janë gjetur shenja dhune dhe përjashtohet mundësia e vetëvrasjes. Për autoritetet franceze, Podrimja kishte humbur orientimin gjatë një shëtitjeje në pyll dhe pas orësh të tëra lëvizjeje është dehidruar.
Lajmin e hidhur për gjetjen e trupit të tij të pajetë të gjithë shqiptarët kudo e morën me dhimbje dhe pikëllim mbase askush nuk do ta ketë pritur që poeti i madh i dhimbjes, vuajtjeve, qëndresës dhe qenies shqiptare, Ali Podrimja të na linte përgjithmonë lamtumirën pa kthim të kësaj jete, për të shkuar në amshim.
Me vdekjen e papritur të poetit u shua edhe një penë e madhe e letrave shqipe, që la zbrazëti e dhimbje në këto troje, për të mbetur përjetësisht në zemrat e të gjithë shqiptarëve, si udhërrëfim për brezat që do të vijnë. Vdekja e poetit nuk është humbje vetëm për familjen, të afërmit, miqtë dhe dashamirët e tij, por edhe për Kosovën dhe të gjithë shqiptarët, artin dhe kulturën kombëtare në përgjithësi.

Jetëshkrimi
Ali Podrimja u lind në vitin 1942 në Gjakovë. Shkollën fillore dhe gjimnazin i kreu në vendlindje, ndërsa Fakultetin Filo¬zofik, Gjuhë dhe letërsi shqipe në Universitetin e Kosovës. Në vitin 1966 zë punë në gazetën e përditshme “Rilindja” në rubrikën e kulturës. Më 1976 në Edicionin e Botimeve “Rilin¬dja” udhëheq bibliotekat: Poezia shqipe, Letërsia botërore dhe Letërsitë e ish-bashkësisë jugosllave. Ishte anëtar i LSHK dhe i PEN-it shqiptar. Në vitin 1996 u zgjodh anëtar korrespondent i ASHAK, ndërsa në vitin 2000 zgjidhet anëtar i rregullt. Bashkëpunoi me të gjitha revistat e fletushkat në gjuhën shqipe brenda dhe jashtë atdheut. Është fitues i shpërblimeve të ndryshme letrare. Në vitin 1999 në Shtutgart të Gjermanisë u nderua me çmimin e mirënjohur letrar Nikolas Linau. Librat e tij janë botuar, ribotuar dhe përkthyer në disa gjuhë. Është prezent në shumë manifestime ndërkombëtare. Pos poezive, Podrimja shkroi ese e tregime. Është fitues i shpërblimeve të ndryshme letrare.

Krijimtaria letrare
Ali Podrimja është autor i rreth njëzet vëllimeve me poezi i cili nga kritika vlerësohet si njëri ndër përfaqësuesit më të vlerësuar të poezisë së sotme shqiptare dhe poet me emër të njohur edhe në shkallë ndërkombëtare. Ai është marrë më tepër me poezi lirike, vargjet e së cilës çdo herë ishin të frymëzuara dhe të lidhura ngusht me fatin e hidhur historik të popullit shqiptar. Ndaj, në qendër të shkrimeve të tij, poeti gjithmonë kishte qëndresën heroike kombëtare. Nga opusi i tij i madh krijues veçojmë përmbledhjet me poezi “Thirrje” 1961, “Shamijat e përshëndetjeve”1963 , “Dhimbë e bukur” 1967, “Sampo” 1969 , “Torzo” / “Hija e tokës” 1971 , “Drejtpeshimi”1981,“Lum Lumi”1982 ,“Fund i gëzuar” 1988 ,“Zari” 1990,“Në bisht të sorrës” 1994, “Buzëqeshje në kafaz” 1994,“Burgu i hapur”1998,“Hrakiri” , “Ishulli Albani” 1999,“Dielli i zi” 2000 ,“Libri që nuk mbyllet” 2001 dhe dy libra në prozë “Burgu i hapur” 1998, dhe “Harakiri” 1999, etj.

Vlerësimet për poetin
Kritikët dhe studiuesit e letërsisë me të drejtë Ali Podrimjen e konsiderojnë një poet të kalibrit ndërkombëtar dhe njërin ndër përfaqësuesit më të njohur të poezisë së sotme shqiptare. Ata konstatojnë se poezia e Podrimjes është dëshmi e një vetëdijesimi kolektiv në luftën për liri e pavarësi që nga vitet ’60, respektivisht në vitet ‘80, ku poezia e tij u bë zë i përgjithshëm i popullit. Sipas tyre, puna e tij ka bërë që poezia shqiptare në tërësi të respektohet në të gjitha trojet shqiptare, si dhe të përkthehet në shumë gjuhë të huaja.
Podrimja, shprehen njohësit e mirë të poezisë së tij, përmes artit poetik ka përçuar kulturën e traditën tonë dhe me krijimtarinë e tij e ka ngritur në një nivel tjetër poezinë shqipe. Studiuesit theksojnë se ai shquhej për atdhetarinë e flakët, si krijues i një arti të rrallë në letrat shqipe, një princ i poezisë, poet e mendjendritur i kombit tonë i cili tërë jetën dhe veprën e tij me shpirt ia përkushtoi lirisë dhe pavarësisë së Kosovës, për të cilën bëri gjithë atë që mundi për të deri me vdekjen e tij në Paris.
Ismail Kadare e vlerëson si një nga poetët më të rëndësishëm të kombit shqiptar, të gjuhës shqipe, duke shtuar se ka qenë ndër kënaqësitë e jetës së tij prania e këtij poeti. Agim Vinca thotë se poezia ishte arti, feja dhe ideologjia e tij, duke qenë në rrethin e poetëve që e modernizuan strukturën e poezisë shqipe. Aleksandër Zoto shkruan se Aliu bëhet psalt i atdheut të vogël (Kosovës), po dhe i gjithë universit albanofon. Simbolika e gurit është përveçuar si një nga tiparet e tij krijuese, teksa Dino Kubatis konfiguron “kullën poetike Podrimja”. Flora Nrovina përvijon mishërimin e së bukurës dhe artistikes te poeti emblematik. Fatos Arapi, Hans-Joakim Lanksh, Mehmet Kraja, Sadik Bejko, Visar Zhiti, Agron Tufa etj., zbulojnë secili fille nga gjerdani poetik podrimjan, ashtu si dhe piktorët Gjelosh Gjokaj e Rexhep Ferri.

Përfundim
Krijimtaria e tij letrare la gjurmë të pashlyera në kujtesën e lexuesve duke kapërcyer kufijtë etnikë dhe përkthyer edhe në shumë gjuhë të botës, për të arritur deri në piedestalin e përjetshëm të poezisë, artit dhe kulturës ndërkombëtare. Ali Podrimja ishte krijues i veçantë dhe skalitës i vlerave të rralla artistike, i cili me veprën “Lum Lumi”përgjithësoi dhimbjen e tij të madhe shpirtërore, me të gjithë shpirtrat e pafajshëm kudo, që kanë mundur të përjetojnë tragjedi. Ai do të hynte në histori përmes fjalës së shkruar në mënyrë metaforike ku shprehu ndjenjat e vrara me shumë plagë të popullit të tij dhe dëshmoi vuajtjet e atdheut të kthyer në “Gjak që nuk falet” si dhe përpjekjet e shqiptarëve për çlirim kombëtar dhe atdhedashuri. Ali Podrimja kishte lindur për poezinë. Lirika e tij kishte një bukuri të fshehtë mahnitëse, që herë-herë duhej ta kërkoje.

Nga Sytki Ndrecaj /Nenkryetar i Bashkise Malesi e Madhe

Njeriu mund të shprehet në mënyra të ndryshme, mund të mëndojë e arsyetojë për rrethana, fakte e ngjarje që kapin kohëra e vende në hapësirë, por edhe ka emocione kur përpiqët të paraqesë në publik ndonjë person të veçantë që i kalon caqet e një bashkëpunëtori ndër vite, miku e shoku që ndanë sëbashku çdo ditë kujtesat e mëparshme por edhe të sotmet e parashikimet e të së nesërmes. Ndaj për këtë ditë të rëndësishme jo vetëm për historianin e publicistin, studiuesin e bashkëmalësorin e trevës tonë Malësi e Madhe e më gjërë z.Ndue Bacajsiç është për të: vlerësimi e dorëzimi njëkohësisht i Titullit të Lartë “Qytetarë Nderi”, por edhe për gjithë ne të pranishmit në ceremoninë e organizuar me këtë rast nga Bashkia Malësi e Madhe, na krijoj një sadisfaksion të veçantë. Qoftë në hapjen e ceremonisë nga kolegia ime zj.Brunilda Isufaj (zv.kryetare bashkie) e në fjalët e rastit nga Kryetari i Bashkisë z.Tonin Marinaj, të Nenprefektit z.Hysen Hysaj etj. por edhe përshëndetjet e këshilltarëve, miqve, shokëve e kolegëve të tij të letrave shqipe, të pranishëm e folës si Emirjan Hasmujaj (Sekretarë i Këshillit Bashkiak), Kadri Ujkaj, Kadri Fikaj, Dakë Keqaj, Gjok Luli, Gasper Deda, Edmond Curraj, Gjokë Nokaj, Pretash Nilaj, Marash Kacaj, Marash Gilaj, etj.etj. por edhe të gazetarëve e përfaqësuesëve të medias si Rifat Ymeri, Linda Doda Kavaja, Gezim Vucaj, Arben Hysaj etj. formuan kolorin e duhur për ti dhënë gjithë fizionominë këtij aktiviteti që i kaloj përmasat lokale. Unë kam shkruar e folur shpesh herë për këtë aset tonin, për këtë familjarë deri në shënjterim, për këtë vlerë intelektuale, për këtë personalitet të kulturës, për këtë mik të pazëvëndësueshmëm timin, tonin e të të gjithëve në Malësi të Madhe e kudo në trojet tona shqiptare.

Duke përfunduar këtë rezyme dëshiroj që ti uroj Ndue_Bacaj jetë të gjatë e shëndet të plotë, mbarësi familjare e mendje sa më të kthjellët e penë të hollë për të shkruar, publikuar e botuar sa më shumë edhe në të ardhmen për Malësinë e Madhe e më gjërë.

Ndue Baci, gazetari studiuesi, dhe puclicisti qe ka dhene nje kontribut te spikatur ne evidentimin e vlerave kulturore dhe historike te treves sone prej dekadash, e meritonte vleresimin “Qytetar Nderi i M.Madhe”, jo rastesisht propozimi yne institucional, si shoqate e shkrimtareve dhe artisteve malesore ishte ne harmoni te plote me propozimin e keshillit bashkiak dhe dorezimin e ketij titulli te larte diten e djeshme.Ta gezoje me shendet e mbaresi ne ambicien e tij studimore.

Vasel Gilaj- New York

Nje nder publicistet, shkrimtaret, studiuesit dhe historianet me te spikatur te Malsise se Madhe dhe vecanarisht po per Malsine e Madhe, per historine dhe trashigimin e saj, ne 30 – vitet e fundit eshte dhe do mbetet Ndue Bacaj. Pikerishte per kte kontribut Bashkia e Malsisë së Madhe  e ka nderuar me titullin e lartë “Qytetar Nderi” i treves se tij, qe e lindi dhe e rriti.

Ndue Bacaj eshte nga Bajza e Kastratit i vitlindjes 1954, me banim ne qytetin e koplikut, me profesion agronom profesion ne te cilin ka punuar per shume vite e zona te Malsise, para viteve 1990, duhet vecuar se qe aso kohe Bacaj, ka spikatur ne kte fushe por ne pa mundesi qe te shkruante dhe botonte, deshmi per kte eshte gjuha e folur dhe e shkruar italiane para viteve 1990. Fillimet ne publicistike i ka ne gazeten “Malesia”, e me pas edhe ne disa gazeta te tjera si “Shqiperia Etnike”, Gazeta ”55”, “Tv Kopliku”revista “Shkaba”, “Fjala”, gazeta “Zani i Malsise”, ne revisten online “Alb Dreams”, në gazeten Dielli ne SHBA etj. Ndue Bacaj eshte gjithashtu autor teksti i 19 dokumentareve televizive, ka marre pjese ne disa simpoziume historike dhe shkencore te organizuara si ne Shkoder, Tuz, Prishtine, Namur (Belgjikë) e deri ne SHBA e tjer. Vitet e fundit fale punes se tij, vertet shkencore ka arritur te botoje jo pak por 7 libra me vlera te medha historike dhe etno – kulturore, te Malesise. Te cilet jane.! Kryekryengritja e Malesise se Madhe kunder Perandorise 1911, Rrethimi i Shkodres 1912-1913 dhe Malesoret, Lufta e Koplikut 1920 dhe ngjarjet që I parapinë, Malesia e Madhe kunder… Muzeu i Etnografik i Malesise, At Gjergj Fishta Patrioti i Madh Pendartë i Kombit Shqiptar dhe 15 shekuj kristianizem në mes dy kryeqyteteve të Ilirisë (Shkodër-Medun). E vecanta e z. Bacaj eshte fakti se studimet i ka te bazuara mbi referenca prandaj kane marr nje vemendje dhe vlersim te larte historik, perfshi edhe figura te ndryshme te historise tone ne pergjithesi e asaj te Malsise ne vecanti, c’ ka sot ndodhe jo shpesh….Ndue Bacaj ka qene sekretar ne ishe Bashkine Koplik perfaqesues i Partise Demokratike te Shqiperise. Per disa vite ka punuar prane Nen/ Prefektures Malsi e Madhe. Pikerishte per gjithe kte kontribut dhe ne disa fusha te jetes, si dhe si qytetar e familjar model. Bashkia e Malsise se Madhe, kur Bacaj tashme po u afrohet 70 – viteve, e ku priten ende edhe botime te tjera prej ktij autori, brilant dhe te vecante e ka shpallur “Qytetar Nderi” te saj. C’ ka Ndue Bacaj e meriton plotesisht. Urime miku dhe bashkepuntori yne i vecante. Mos u ndal po presim te lexojme te tjera vepra letrare prej teje Mirnjohje.