Jezu Krishti lindi rreth vitit 6 p.e.s. në Betlehem. Dihet pak për jetën e tij të hershme, por jeta e tij dhe shërbimi i tij janë regjistruar në Dhiatën e Re, më shumë një dokument teologjik sesa një biografi. Sipas të krishterëve, Jezusi konsiderohet si mishërimi i Zotit dhe mësimet e tij ndiqen si shembull për të jetuar një jetë më shpirtërore. Të krishterët besojnë se ai vdiq për mëkatet e të gjithë njerëzve dhe u ngrit nga të vdekurit.
Sfondi dhe jeta e hershme
Pjesa më e madhe e jetës së Jezusit tregohet përmes katër Ungjijve të Biblës së Dhiatës së Re, të njohur si ungjijtë Kanonikë, të shkruar nga Mateu, Marku, Luka dhe Gjoni. Këto nuk janë biografi në kuptimin modern, por tregime me qëllim alegorik. Ato janë shkruar për të ngjallur besim në Jezusin si Mesia dhe mishërimi i Perëndisë, i cili erdhi për të mësuar, vuajtur dhe vdekur për mëkatet e njerëzve.
Jezusi lindi rreth vitit 6 p.e.s. në Betlehem. Nëna e tij, Maria, ishte një virgjëreshë që ishte fejuar me Jozefin, një marangoz. Të krishterët besojnë se Jezusi lindi përmes ngjizjes së papërlyer. Prejardhja e tij mund të gjurmohet në shtëpinë e Davidit. Sipas Ungjillit të Mateut (2:1), Jezusi lindi gjatë mbretërimit të Herodit të Madh, i cili me të dëgjuar për lindjen e tij u ndje i kërcënuar dhe u përpoq të vriste Jezusin duke urdhëruar që të vriteshin të gjithë fëmijët meshkuj të Betlehemit nën moshën dy vjeç. Por Jozefi u paralajmërua nga një engjëll dhe e çoi Marinë dhe fëmijën në Egjipt deri në vdekjen e Herodit, ku më pas e ktheu familjen dhe u vendos në qytetin e Nazaretit, në Galile.
Është shkruar shumë pak për jetën e hershme të Jezusit. Ungjilli i Lukës (2:41-52) tregon se një Jezus 12-vjeçar kishte shoqëruar prindërit e tij në një pelegrinazh në Jerusalem dhe u nda. Ai u gjet disa ditë më vonë në një tempull, duke diskutuar çështjet me disa nga pleqtë e Jerusalemit. Përgjatë Dhiatës së Re, ka gjurmë referenca të Jezusit që punonte si marangoz kur ishte i ri. Besohet se ai e filloi shërbimin e tij në moshën 30-vjeçare kur u pagëzua nga Gjon Pagëzori, i cili me të parë Jezusin, e shpalli atë Birin e Perëndisë.
Pas pagëzimit, Jezusi shkoi në shkretëtirën e Judesë për të agjëruar dhe medituar për 40 ditë dhe net. Tundimi i Krishtit përshkruhet në Ungjijtë e Mateut, Markut dhe Lukës (të njohur si Ungjijtë Sinoptikë). Djalli u shfaq dhe e tundoi Jezusin tri herë, një herë për ta kthyer gurin në bukë, një herë për ta hedhur veten nga një mal ku do ta shpëtonin engjëjt dhe një herë për t’i ofruar të gjitha mbretëritë e botës. Të tria herë, Jezusi e hodhi poshtë tundimin e Djallit dhe e dërgoi atë.
Shërbesa e Jezusit
Jezusi u kthye në Galile dhe bëri udhëtime në fshatrat fqinjë. Gjatë kësaj kohe, disa njerëz u bënë dishepuj të tij. Një prej tyre ishte Maria Magdalena, e cila përmendet fillimisht Ungjilli i Lukës (8:1–3) dhe më vonë në të katër ungjijtë në kryqëzim. Ndonëse nuk përmendet në kontekstin e “12 dishepujve”, ajo konsiderohet se ka qenë e përfshirë në shërbimin e Jezusit që nga fillimi deri në vdekjen e tij dhe më pas. Sipas ungjijve të Markut dhe Gjonit, Jezusi iu shfaq Magdalenës së pari pas ringjalljes së tij.
Sipas Ungjillit të Gjonit (2:1-11), ndërsa Jezusi po fillonte shërbimin e tij, ai dhe dishepujt e tij udhëtuan me nënën e tij, Marinë, në një martesë në Kanë të Galilesë. Pritësit të dasmës i kishte mbaruar vera dhe nëna e Jezusit shkoi tek ai për ndihmë. Në fillim, Jezusi nuk pranoi të ndërhynte, por më pas u pendua dhe i kërkoi një shërbëtori që t’i sillte enë të mëdha të mbushura me ujë. Ai e ktheu ujin në një verë me cilësi më të lartë se çdo verë e shërbyer gjatë dasmës. Ungjilli i Gjonit e përshkruan ngjarjen si shenjën e parë të lavdisë së Jezusit dhe besimit të dishepujve të tij në të.
Pas dasmës, Jezusi, nëna e tij Maria dhe dishepujt e tij udhëtuan për në Jerusalem për Pashkën. Në tempull, ata panë këmbyes parash dhe tregtarë që shisnin mallra. Në një shfaqje të rrallë zemërimi, Jezusi përmbysi tavolinat dhe, me një kamxhik të bërë me litar, i përzuri jashtë, duke deklaruar se shtëpia e Atit të tij nuk është një shtëpi për tregtarët.
Ungjijtë sinoptikë shkruajnë Jezusin teksa udhëtonte nëpër Jude dhe Galile, duke përdorur shëmbëlltyra dhe mrekulli për të shpjeguar se si po përmbusheshin profecitë dhe se mbretëria e Perëndisë ishte afër. Ndërsa u përhap fjala për mësimin e Jezusit dhe shërimin e të sëmurëve dhe të sëmurëve, më shumë njerëz filluan ta ndiqnin atë. Në një moment, Jezusi erdhi në një zonë të sheshtë dhe iu bashkua një numër i madh njerëzish. Atje, në Predikimin në Mal, ai paraqiti disa fjalime, të njohura si Lumturitë, të cilat përmbledhin shumë nga mësimet shpirtërore të dashurisë, përulësisë dhe dhembshurisë.
Ndërsa Jezusi vazhdonte të predikonte për mbretërinë e Perëndisë, turmat u rritën dhe filluan ta shpallnin atë si birin e Davidit dhe si Mesia. Farisenjtë dëgjuan për këtë dhe e sfiduan publikisht Jezusin, duke e akuzuar atë se kishte fuqinë e Satanait. Ai i mbrojti veprimet e tij me një shëmbëlltyrë, më pas vuri në dyshim logjikën e tyre dhe u tha atyre se një mendim i tillë mohonte fuqinë e Zotit, gjë që vetëm e ngurtësoi më tej vendosmërinë e tyre për të punuar kundër tij.
Pranë qytetit të Cezaresë së Filipit, Jezusi foli me dishepujt e tij. Sipas ungjijve të Mateut (16:13), Markut (8:27) dhe Lukës (9:18), ai pyeti: “Kush thoni se jam unë?” Pyetja i ngatërroi dhe vetëm Pjetri u përgjigj duke thënë: “Ti je Krishti, Biri i Perëndisë së gjallë”. Jezusi e bekoi Pjetrin, duke pranuar titujt “Krisht” dhe “Biri i Perëndisë” dhe deklaroi se shpallja ishte një zbulesë hyjnore nga Perëndia. Jezusi më pas shpalli Pjetrin si udhëheqësin e kishës. Më pas, Jezusi i paralajmëroi dishepujt e tij për komplotin e farisenjve kundër tij dhe për fatin e tij për të vuajtur dhe vrarë, vetëm për t’u ringjallur nga të vdekurit ditën e tretë.
Më pak se një javë më vonë, Jezusi i çoi tre nga dishepujt e tij në një mal të lartë ku mund të luteshin vetëm. Sipas Ungjijve Sinoptikë, fytyra e Jezusit filloi të shkëlqejë si dielli dhe i gjithë trupi i tij shkëlqeu me një dritë të bardhë. Pastaj u shfaqën profetët Elia dhe Moisiu dhe Jezusi u foli atyre. Një re e ndritshme doli rreth tyre dhe një zë tha: “Ky është Biri im i dashur, me të cilin jam kënaqur; dëgjojeni”. Kjo ngjarje, e njohur si Shpërfytyrimi, është një moment kyç në teologjinë e krishterë. Ai mbështet identitetin e Jezusit si Krishti, Biri i Perëndisë së gjallë.
Jezusi mbërriti në Jerusalem, një javë para festës së Pashkës, i hipur mbi një gomar. Një numër i madh njerëzish morën degë palme dhe e përshëndetën në hyrje të qytetit. Ata e lavdëruan atë si Birin e Davidit dhe si Birin e Perëndisë. Priftërinjtë dhe farisenjtë, të frikësuar nga adhurimi publik në rritje, menduan se ai duhej ndaluar.
Të katër Ungjijtë përshkruajnë javën e fundit të Jezusit në Jerusalem. Gjatë kësaj kohe, Jezusi e ringjalli Llazarin nga të vdekurit, u përball me këmbyesit e parave dhe tregtarët në tempull dhe debatoi me kryepriftërinjtë që vunë në dyshim autoritetin e Jezusit. Ai u tha dishepujve të tij për ditët e ardhshme dhe se tempulli i Jerusalemit do të shkatërrohej. Ndërkohë, krerët e priftërinjve dhe pleqtë u takuan me kryepriftin Kajafa dhe vunë në lëvizje planet për të arrestuar Jezusin. Një nga dishepujt, Juda, u takua me krerët e priftërinjve dhe u tha atyre se si do t’ua dorëzonte Jezusin. Ata ranë dakord t’i paguanin 30 copë argjendi.
Darka e fundit
Jezusi dhe 12 dishepujt e tij u mblodhën për darkën e Pashkës dhe ai u dha atyre fjalët e tij të fundit të besimit. Ai gjithashtu paratha për tradhtinë e tij nga një prej dishepujve dhe e bëri të ditur privatisht Judën se ishte ai. Jezusi i tha Pjetrit se para se të këndonte një gjel të nesërmen në mëngjes, ai do ta kishte mohuar tri herë se e njihte Jezusin. Në fund të vaktit, Jezusi krijoi Eukaristinë, e cila në fenë e krishterë nënkupton besëlidhjen midis Zotit dhe njerëzve.
Pas Darkës së Fundit, Jezusi dhe dishepujt e tij shkuan në Kopshtin e Gjetsemanit për t’u lutur. Jezusi e pyeti Perëndinë nëse kjo kupë (vuajtja dhe vdekja e tij) mund të kalonte pranë tij. Ai iu lut një grupi dishepujsh që të luteshin me të, por ata vazhduan të flinin. Pastaj kishte ardhur koha. Ushtarët dhe zyrtarët u shfaqën dhe Juda ishte me ta. Ai i dha Jezusit një puthje në faqe për ta identifikuar dhe ushtarët e arrestuan Jezusin. Një dishepull u përpoq t’i rezistonte arrestimit, tundi shpatën dhe ia preu veshin njërit prej ushtarëve. Por Jezusi e këshilloi dhe e shëroi plagën e ushtarit.
Pas arrestimit të tij, shumë nga dishepujt u fshehën. Jezusin e çuan te kryeprifti dhe e morën në pyetje. Ai u godit dhe u pështynë pasi nuk u përgjigj. Ndërkohë, Pjetri e kishte ndjekur Jezusin në oborrin e kryepriftërinjve. Ndërsa fshihej në hije, tre shërbëtorë shtëpie e pyetën nëse ishte një nga dishepujt e Jezusit dhe çdo herë ai e mohonte. Pas çdo mohimi, këndonte një gjel. Pastaj Jezusin e nxorrën jashtë shtëpisë dhe e pa drejtpërdrejt Pjetrin. Pjetrit iu kujtua se si Jezusi i kishte thënë se do ta mohonte dhe qau me hidhërim. Juda, i cili po shikonte nga larg, u mërzit nga tradhtia e Jezusit dhe u përpoq të kthente 30 copat e argjendit. Priftërinjtë i thanë se faji ishte i tij. Ai i hodhi monedhat në tempull dhe më vonë u vetëvar.
Kryqëzimi
Të nesërmen, Jezusi u dërgua në gjykatën e lartë ku u tall, e rrahën dhe e dënuan për pretendimin se ishte Biri i Perëndisë. Ai u soll para Ponc Pilatit, guvernatorit romak të Judesë. Priftërinjtë e akuzuan Jezusin se pretendonte se ishte mbreti i judenjve dhe kërkuan që ai të dënohej me vdekje. Në fillim Pilati u përpoq t’ia kalonte Jezusin mbretit Herod, por ai u kthye dhe Pilati u tha priftërinjve judenj se nuk mund të gjente asnjë faj te Jezusi. Priftërinjtë i kujtuan se kushdo që pretendonte se ishte mbret, flet kundër Cezarit. Pilati lau publikisht duart nga përgjegjësia, megjithatë urdhëroi kryqëzimin në përgjigje të kërkesave të turmës. Ushtarët romakë e fshikulluan dhe e rrahën Jezusin, i vendosën një kurorë me gjemba në kokë dhe më pas e çuan në malin Kalvar.
Jezusi u kryqëzua me dy hajdutë, njëri në të majtë dhe tjetri në të djathtë. Mbi kokën e tij ishte akuza kundër tij: “Mbreti i Judenjve”. Në këmbët e tij ishin nëna e tij, Maria dhe Maria Magdalena. Ungjijtë përshkruajnë ngjarje të ndryshme që ndodhën gjatë tre orëve të fundit të jetës së tij, duke përfshirë talljet nga ushtarët dhe turmën, agoninë dhe shpërthimet e Jezusit dhe fjalët e tij të fundit. Ndërsa Jezusi ishte në kryq, qielli u errësua dhe menjëherë pas vdekjes së tij, shpërtheu një tërmet, duke grisur perden e tempullit nga lart poshtë. Një ushtar konfirmoi vdekjen e tij duke i futur një shtizë në brinjë, e cila prodhonte vetëm ujë. Ai u zbrit nga kryqi dhe u varros në një varr aty pranë.
Ngjallur nga të Vdekurit
Tri ditë pas vdekjes së tij, varri i Jezusit u gjet bosh. Ai ishte ringjallur nga të vdekurit dhe iu shfaq fillimisht Maria Magdalenës dhe më pas nënës së tij Marisë. Të dy i njoftuan dishepujt që ishin fshehur dhe më vonë u shfaq Jezusi dhe u tha të mos kishin frikë. Gjatë kësaj kohe të shkurtër, ai iu lut dishepujve të tij të shkonin në botë dhe t’i predikonin ungjillin mbarë njerëzimit. Pas 40 ditësh, Jezusi i udhëhoqi dishepujt e tij në malin e Ullinjve, në lindje të Jeruzalemit. Jezusi u tha fjalët e tij të fundit atyre, duke thënë se ata do të merrnin fuqinë e Frymës së Shenjtë, përpara se ai të ngrihej lart mbi një re dhe të ngjitej në qiell.
INFORMACION PËR CITIM
Titulli i artikullit: Biografia e Jezu Krishtit
Autori: Redaktorët e Biography.com
Emri i faqes në internet: Faqja e internetit Biography.com
Url: https://www.biography.com/religious-figures/jesus-christ
Data e hyrjes:
Botuesi: A&E; Rrjetet televizive
Përditësimi i fundit: 30 nëntor 2021
Origjinali Data e Publikimit: 3 Prill 2014
