Nga Ndue BACAJ
Si sot 150 vite më parë, me 23 tetor te vitin 1871 në Fishtë të Zadrimes ose në Sapen e Shenjt historike , në shtëpinë plot atdhedashuri e filiza të njomë, (femijë), të Ndokë Simon Ndocit dhe bashkeshortes së tij Prenda Lazri u dëgjua e qara e një fëmije që po vinte në jetë. Ai fëmijë që i shtohej “grigjës” katolike në zgrip të mbijetesës, do të pagëzohej nga famulltari i njohur arbëresh Leonard de Martini me emrin Zef. Zefi i sapo lindur nuk ishte i pari mashkull në trollin e njohun , por si çdo pinjoll i ri në rrajë të vjetra mban e përtrinë trungun e degët e tij dhe u jep rranjëve sigurinë e jetës , e cila vijon deri sa ato të kenë kujt me ia dikue limfen e tokës nanë…. Pas shkollimit e edukimit Zefi “shekullar” do të merrte emrin fetar, Gjergj. At Gjergj Fishta , emër i cili do të bëhej simboli i binomit jetdhënes të shqiptarisë FE dhe ATDHE. At Gjergji me punën, perkushtimin e vepren e tij do të shquhej si kolos i mendimit e veprimit. Poet , publicist , diplomat, filozof, psikolog, dijetar, fetar e mbi të gjitha Patriot i madh pendartë i kombit shqiptar, patriotizmin e të cilit e gjejmë të memorizuar në çdo hap të jetes , në çdo varg të rreth 50.000 vargjeve të tij poetike dhe në mbi 700 faqe në prozë , në mediat e shkruara , në parlament , në poltikën shqiptare të kohes , në konfernca e perfaqësime dinjitoze zyrtare e jozyrtare , kombëtare e nderkombëtare të Shqipërisë etj… “Homeri” shqiptar, poeti kombëtar At Gjergj Fishta, vepren e tij madhore , “Iliaden” shqiptare, “Lahuta e Malcisë” e “vendosi” në djepin ku lindi, u rrit e vijon të “mbijetojë” vegla muzikore me të njëjtin emër (Lahuta), që shoqëroi jetën e malësorëve në ditë të mira e të vështira. At Gjergji në vepren e tij “Lahuta së Malcisë”, perjetësoi e memorizoi historinë patriotike, legjendare , trimërore, shpesh edhe tragjike por krenare të Malësorëve e shqiptarëve. Histori, të cilën malësorët e shqiptarët e shkruan me pendë e pushkë … Kjo histori e trojeve shqiptare të Malësisë së Madhe tregon se nuk ka gur, shkëmb, mal, kodër apo fushë që të mos jenë larë me gjakun e malësorëve e shqiptarëve ndër mote e shekuj, në mbrojtje te lirisë e trojeve tona. Në vargjet e “Iliadës” shqiptare, “Lahuta së Malcisë” , perveç memorizimit të trimërisë, urtësisë, heroizmit dhe protagonistëve me emra të kësaj historie , ajo “ruan” të freskët gjakun e derdhur për këto troje, gjak që siç thonë malësorët , rrinë tuj vlue duke mos lejuar kurrë që ky gjak të bëhet ujë…
Unë si malësor që “fati”më ka mundësuar të shkruaj…, jam përpjekur që me rastin e 150 vjetorit të lindjes të At Gjergj Fishtës të botoi një monografi me titull: “At Gjergj Fishta, patriot i madh, pendarti i kombit shqiptar” (Në vend të një memorial inga një malësor). Sponsorizimin e botimit të kësaj monografie e ka bërë Shoqata Atdhetare “Malësia e Madhe” Michigan-SHBA, të cilën i falnderoj përzemersisht, Ndersa në këtë pervjetor Këshilli i Bashkisë Malësi e Madhe me propozim të kryetarit të kësaj Bashkie z.Tonin Marinaj i ka dhënë At Gjergj Fishtës titullin: QYTETAR NDERI I BASHKISË MALËSI E MADHE, titull që shpresoj të jenë fillimi i nderimit e memorizimit të emrit e vepres të Gjergj Fishtës, në trojet e Lahutëes…
Ndersa unë ditlindjen e 150 të At Fishtës (23 tetorin 2021), mendova t’a “përshendes” me poezinë brilante plot afsh atdhedashurie, të At Gjergj Fishtes me titull Atdheu, poezi e “shkëputur” nga libri me poezi Mrizi i Zanave.
ATDHEUT
N’ty mendoj kur agon drita,
Kur bylbyli madhshem këndon,
N’ty mendoj kur soset dita,
Terri botë kur e mblon.
Veç se ty të shoh un n’anderr,
Veç se ty, çuet, t’kam n’mendin:
Ndër t’vështira ti m’je qanderr,
Per ty i lehtë m’vjen çdo ndeshkim.
Tjera brigje, fusha e zalle
Un kam pa, larg tue ba shtek,
E pergjova tjera valle,
N’tjera lule syni m’u rrek;
Por nji fushë ma e blerët nuk shtrohet,
Por nji mal ma bukur s’rri,
Ma i kulluet nji lum s’dikohet,
Moj Shqipni , porsi i ke ti.
N’ty ma i bukur lulzon Prilli ,
Janë ma t’kandshme stinë e mot;
N’ty bylbyli pa lê dielli
Këndon ma ambël t’Madhit Zot.
Pa ty lules s’mi vjen era ,
Pa ty pema frut nuk m’bjen;
Mue pa ty nuk m’del prandvera ,
Pa ty dielli nuk m’shkelxen.
Dersa t’mundem me ligjërue ,
E sa gjallë me frymë unë jam,
Kurr Shqipni skam me t’harrue ,
Edhe n’vorr me t’permend kam.
At Gjergj Fishta ditlindja dhe vepra jote u kujtoftë e nderoftë sa të kenë kambë shqiptari në trojet etnike shqiptare e kudo ku ka shqiptar nëpër botë.
Malësi e Madhe me 23 tetor 2021
