“Nëse dikush do të dërgonte raketa në shtëpinë time, ku dy vajzat e mia flenë natën, unë do të bëj gjithçka në fuqinë time për t’a ndaluar këtë dhe do të presin që izraelitët të bëjnë të njëjtën gjë.” – Barack Hysen Obama, Presidenti i 44-të i SHBA-së, Korrik, 2008.
“Kamuflazhi i terroristëve është popullsia civile. Prandaj, ne duhet t’i ndajmë ato. Pra, ata që duan të shpëtojnë jetën e tyre, ju lutemi të shkojnë në jug. Ne do të shkatërrojmë infrastrukturat e Hamasit, selitë e Hamasit, strukturat ushtarake të Hamasit, dhe do t’i heqim këto fenomene nga Gaza dhe jashtë Tokës”. – Yoav Gallant, Ministri izraelit i Mbrojtjes (13 tetor 2023, Thirrje drejtuar popullit të Gazës)
Klajd Kapinova
Toka e Israel-it, sipas burimeve të shumta historike arkeologjike, ka qenë e populluar nga populli hebre, që nga viti 2000 para Krishtit.
Këtu është afati kohor, se Israel-i, është atdheu i tyre historik etnik, siç është caktuar nga Zoti, Jezu Krishti.
Le t’i referohemi burime historike shkrimore të Lindjes së Mesme, botuar nga disa akademi universitetesh, enciklopedi dhe libra të tjerë të famshëm në të gjithë botën, të cilat sot jepen si njohuri historike në leksionet e auditorëve të univeresitetëve më të famshme të botës.
Në vitin 1900 para Krishtit: Abrahami u zgjodh nga Zoti si Ati i Kombit Hebre.
Në vitin 1900 para Krishtit: Isaku, djali i Abrahamit, sundon asokohe mbi Mbretërinë e Izraelit.
Në vitin 1850 para Krishtit: Jakobi, i biri i Issakut, sundon mbi Mbretërinë e Izraelit.
Në vitin 1400 para Krishtit: Moisiu e çon popullin si eksod në drejtim të Egjiptit dhe kthehet në Mbretërinë e Izraelit.
Në vitin 1010 para Krishtit: Mbreti David bashkon 12 fiset në një komb të vetëm ebrej.
Në vitin 970 para Krishtit: Mbreti Solomon, i biri i Davidit, ndërton strukturën e parë të Tempullit në Jerusalem si kryqytetet i vendit (Mbretërisë). Bibla, pra Shkrimi i Shenjtë e përmend Jerusalem-in 95 herë, si qendër e madhe urbane banimi e mbretërisë së Israel-it.
Në vitin 930 para Krishtit: Izraeli, ndahet (shpërbëhet) në dy mbretëri, Mbretëria e Izraelit dhe Mbretëria e Judës.
Vitet 800 para Krishtit:
Gjatë kësaj periudhe historike, kemi ngritjen e profetëve, të dërguarve të Zotit.
Në vitin 722 para Krishtit: Asokohe Mbretëria e Izraelit pushtohet nga asirianët.
Në vitin 605 para Krishtit: Mbretëria e Judës pushtohet nga babilonasit.
Në vitin 586 para Krishtit: Tempulli i Solomonit, fatkeqsisht shkatërrohet nga babilonasit barbarë.
Në vitin 539 para Krishtit: Persianët pushtojnë babilonasit dhe marrin kontrollin e Izraelit.
Në vitin 538 para Krishtit: Judenjtë kthehen në Izrael nga mërgimi (eksodi i dikurshëm në drejtimtë Egjiptit) në drejtim të tokave apo Atdheut të të parëve të tyre.
Në vitin 520 para Krishtit: Tempulli rindërtohet.
Në vitin 450 para Krishtit: kemi reformat e bëra nga Ezdra dhe Nehemia.
Në vitin 433 para Krishtit: Malakia, është fundi i epokës profetike.
Në vitin 432 para Krishtit: Grupi i fundit i hebrenjve kthehet nga eksodi – mërgimi në drejtim të tokave të tyre.
Në vitin 333 para Krishtit: Grekët pushtojnë Perandorinë Persiane (Iranin e sotëm).
Në vitin 323 para Krishtit: Perandoria Egjiptiane dhe Siriane pushtojnë Izraelin.
Në vitin 167 para Krishtit: Ripushtimi i Izraelit nga Hasmonean, dhe hebrenjtë sundohen në mënyrë të pavarur.
Në vitin 70 para Krishtit: Perandoria dhe ushtria romake (italianët e sotëm) pushtojnë Izraelin.
Në vitin 20 para Krishtit: Mbreti Herod ndërton Tempullin e Dytë.
Në vitin 6 para Krishtit: Jezu Krishti lindi në Betlehem…
Në vitin 70 mbas Krishtit: Perandoria dhe ushtria romake shkatërrojnë Tempullin.
Shënojmë, se pas kësaj periudhe barbare, njerëzit asokohe ishin robër të pushtuesve mizorë: romakëve, bizantinëve, arabëve dhe kryqtarëve.
Gjatë gjithë këtyre ngjarjeve, populli hebre vazhdoi të jetonte në Izrael. Kishte pak a shumë të tillë, në varësi të shekujve, por nuk ka pasur një kohë që hebrenjtë të mos jetonin në token e tyre amtare.
Ata qëndruan dhe ndërtuan gjatë gjithë kohës së historisë komunitetet e tyre, ku ngritën familjet e tyre, praktikuan besimin e tyre dhe vuajtën vazhdimisht nga duart e shumë sundimtarëve të jashtëm, por mbi të jgitha stuhitë e kohës ata e ruajtën gjithmonë besimin dhe truallin e shenjtë të tyre.
Është pikërisht ajo arsyeja kombëtare dhe fetare, që i mban ata të lidhur ngushtë edhe tani në trojet e të parëve të tyre.
Rithemeli i shtetit ebrej të Israel-it
Në vitin 1948, OKB-ja themeloi shtetin e Izraelit, kombin e hebrenjve të lashtë.
Kujtojmë, se nën mandatin apo administrimin e forcave mbretnore britanike (1920–1948), i gjithë rajoni asokohe njihej si Palestinë, duke mos permendur faktin se aty jetojnë edhe banorët autoktonë ebrejt.
Pas Pavarësisë në vitin 1948, vendi miratoi zyrtarisht emrin Shteti i Israel-it, pas propozimeve të tjera historike dhe emrat fetarë, duke përfshirë emërtime të tilla, si: Toka e Izraelit (Eretz Israel), Ever (nga paraardhësi Eber), Sioni dhe Judea, u konsideruan por u refuzuan, ndërsa emri Israel u sugjerua nga Ben-Gurion dhe u miratua me votim 6 me 3.
Në javët e para të Pavarësisë, Qeveria e vendit etnik zgjodhi termin israelit, për të treguar një qytetar të Israelit, me njoftimin zyrtar të bërë nga Ministri i Punëve të Jashtme Moshe Sharett.
Emrat Toka e Izraelit dhe Fëmijët e Izraelit, janë përdorur historikisht, për t’iu referuar Mbretërisë biblike të Israel-it dhe të gjithë popullit hebre respektivisht.
Kështu emri Israel, shpesh interpretohet si ‘Luftë me Perëndinë’. Në këto fraza i referohet patriarkut Jakob, të cilit, sipas Biblës Hebraike, iu dha emri pasi luftoi me sukses me engjëllin e Zotit.
Sipas historisë 12 djemtë e Jakobit, u bënë para-ardhësit e izraelitëve, të njohur gjithashtu si Dymbëdhjetë Fiset e Izraelit ose Fëmijët e Izraelit.
Nga historia mësojmë, se Jakobi dhe djemtë e tij kishin jetuar në Kanaan, por u detyruan nga uria të shkonin si emigrant në Egjipt për një periudhë kohore deri në katër breza, duke zgjatur qendirmi deri në 430 vjet, derisa Moisiu, një stërnip i Jakobit, i udhëhoqi izraelitët përsëri në Kanaan gjatë eksodit.
Gjithashtu mendohet, se artefakti më i hershëm i njohur arkeologjik për të përmendur fjalën Israel, si një kolektiv është Stele Merneptah e Egjiptit të lashtë (datuar në fund të shekullit XIII para Krishtit).
Historia e ngjarjeve të shtetit dhe popullit të Israel-it 1948-2024
Më 14 maj 1948, Babai i Kombit (Father of the Nation) David Ben-Gurion (David Gruen 1886-1973), Kryeministër i Izraelit (1948-1953, dhe 1955-1963), Ministër i Mbrojtjes (1948-1953 dhe 1955-1963) dhe kreu i Agjencisë Hebraike, shpalli krijimin e Shtetit të Izraelit. Presidenti i 33-të SHBA-së Harry S. Truman (1884-1972) njohu kombin e ri në të njëjtën ditë.
Ngritja e flamurit me ngjyrë më 10 mars 1949, shënon fundin e luftës së vitit 1948.
Më 14 maj 1948, një ditë para skadimit të mandatit britanik, David Ben-Gurion, kreu i Agjencisë Hebraike, deklaroi “krijimin e një shteti hebre në Eretz-Izrael, të njohur si Shteti i Israel-it”.
E vetmja referencë në tekstin e Deklaratës për kufijtë e shtetit të ri, është përdorimi i termit Eretz-Israel, që në gjuhën shqipe do të thotë: Toka e Israel-it.
Të nesërmen, ushtritë e katër vendeve arabe, si: Egjipti, Siria, Transjordania dhe Iraku, hynë në pjesë të asaj që kishte qenë Palestina e Detyrueshme Britanike, duke nisur Luftën Arabo-Izraelite të vitit 1948.
Asokohe kontigjente islame ushtarake nga Jemeni, Maroku, Arabia Saudite dhe Sudani iu bashkuan luftës kundër shtetit të ri të Israel-it.
Sikurse dihet asokohe, qëllimi i dukshëm i pushtimit të shtetit Israel-it, ishte të parandalonte krijimin e shtetit hebre që në fillim, dhe disa udhëheqës arabë folën për “përzjerjen (hedhjen) e hebrenjve në det”.
Sipas Benny Morris, hebrenjtë ishin të shqetësuar se ushtritë pushtuese islame arabe kishin qëllimin për t’i vrarë dhe zhdukur ata nga toka e tyre.
Nga ana e tjetër, Lidhja Islame Arabe, formalisht për mediat botërore deklaroi fallcitetin, se pushtimi ishte për të “rivendosur ligjin dhe rendin” dhe për të “parandaluar gjakderdhjen e mëtejshme”.
Pas një viti luftimesh, u shpall një armëpushim dhe u vendosën kufijtë e përkohshëm, të njohur si Vija e Gjelbër.
Jordania, forcërisht aneksoi atë që u bë e njohur si Bregu Perëndimor, duke përfshirë Jerusalem-in Lindor, kurse Egjipti pushtoi Rripin e Gazës.
Izraeli si shtet i pavarur, u pranua si anëtar i OKB-së me shumicë votash më 11 maj 1949. Një përpjekje izraelito-jordaneze për të negociuar një marrëveshje paqeje u prish pasi qeveria britanike, e frikësuar nga reagimi egjiptian ndaj një traktati të tillë, shprehu kundërshtimin e saj, ndaj qeverisë islame jordaneze.
Në vitet e para të shtetit ebrej, lëvizja sioniste laburiste e udhëhequr nga kryeministri David Ben-Gurion e cila asokohe dominoi politikën izraelite.
Imigrimi në Izrael, gjatë fundit të viteve 1940-1950 u ndihmua nga Departamenti Izraelit i Emigracionit dhe Mossad LeAliyah Bet i sponsorizuar nga organizata joqeveritare (Instituti për Imigracionin), i cili organizoi asokohe imigracionin ilegal dhe klandestin.
Të dy grupet lehtësuan logjistikën e rregullt të imigracionit si organizimi apo rregullimi (disiplinimi) i transportit, por ky i fundit u angazhua gjithashtu në operacione klandestine në vende, veçanërisht si në Lindjen e Mesme dhe Evropën Lindore, ku besohej se jeta e hebrenjve ishte në rrezik dhe dalja nga ato vende ishte e vështirë. Mossad LeAliyah Bet u shpërbë në vitin 1953.
Emigrimi, asokohe ishte në përputhje me Planin Një Milion. Emigrantët erdhën për arsye të ndryshme: disa kishin besime sioniste ose erdhën për premtimin e një jete më të mirë në Izrael, ndërsa të tjerët u shpërngulën për t’i shpëtuar persekutimit ose u dëbuan.
Një fluks i të mbijetuarve të Holokaustit dhe hebrenjve nga vendet arabe dhe myslimane në Izrael, gjatë tre viteve të para e rriti numrin e hebrenjve nga 700,000 në 1,400,000.
Deri në vitin 1958, popullsia e Israel-it ishte rritur në dy milionë. Ndërmjet viteve 1948 dhe 1970, rreth 1,150,000 refugjatë hebrenj u zhvendosën në tokën e tyre Israel.
Disa emigrantë të rinj, mbërritën si refugjatë pa asnjë prone (pasuri) dhe u vendosën në kampe të përkohshme të njohura si ma’abarot. Asokohe deri në vitin 1952, mbi 200,000 njerëz jetonin në këto qytete çadrash të përkohshme.
Hebrenjtë me prejardhje evropiane, shpesh trajtoheshin në mënyrë disnjitoze, pra më të favorshme se hebrenjtë nga vendet e Lindjes së Mesme dhe të Afrikës Veriore, njësitë e banimit të rezervuara për këto të fundit shpesh ricaktoheshin për të parët, me rezultat që hebrenjtë e sapoardhur nga tokat arabe në përgjithësi përfunduan duke qëndruar në tranzit.
Gjatë kësaj periudhe, ushqimi, rrobat dhe mobiljet duhej të racionalizoheshin në atë që u quajt periudha e kursimeve. Nevoja për të zgjidhur krizën e shtyu Ben-Gurion të nënshkruajë një marrëveshje reparacionesh me Gjermaninë Perëndimore, që shkaktoi protesta masive nga hebrenjtë, të zemëruar me idenë se Izraeli mund të pranonte kompensim monetar për Holokaustin.
Demografia dhe piramida e popullsisë
Që nga 31 dhjetori 2022, popullsia e Izraelit ishte në shifrat rreth 9,656,000. Në vitin 2022, qeveria civile regjistroi 73.6% të popullsisë si hebrenj, 21.1% të popullsisë si arabë dhe 5.3% si të tjerë (të krishterë joarabë dhe njerëz që nuk kanë fe të përcaktuar ose laikë).
Gjatë dekadës së fundit, një numër i madh punëtorësh migrantë nga Rumania, Tajlanda, Kina, Afrika dhe Amerika e Jugut, janë vendosur në Izrael. Sipas ekspertëve vendas deri tani shifrat e sakta nuk dihen, pasi shumë prej tyre jetojnë në vend ilegalisht, por përllogaritjet shkojnë nga 166,000 në 203,000 banorë. Deri në qershor të vitit 2012, rreth 60,000 migrantë afrikanë kishin hyrë në Israel. Shpërnadarja gjeografike e popullisë është se rreth 93% e izraelitëve jetojnë në zona urbane dhe vetëm 7% në zonat urbane, që gjithsesi kanë një diastancë kilometrike (milje) të vogël larg qytetit.
Mbi 90% e izraelitëve palestinezë banojnë në 139 qytete dhe fshatra me popullsi të dendur të përqendruar në rajonet e Galilesë, Trekëndëshit dhe Negevit, me 10% të mbetur në qytete dhe lagje të përziera.
Të dhënat e publikuara nga OECD në vitin 2016, vlerësuan jetëgjatësinë mesatare të izraelitëve në 82.5 vjet, duke e bërë atë të 6-tin më të lartë në botë.
Jetëgjatësia arabe izraelite, mbetet mbrapa me 3 deri në 4 vjet, akoma më e lartë se pothuajse çdo vend me shumicë arab ose myslimane në botë.
Precipitimi i ngjarjeve në vitet 1948–2024
Shteti i Israel-it, u krijua si një Atdhe për popullin hebre dhe shpesh përmendet si një shtet hebre. Ligji i Kthimit në Atdhe, u jep të gjithë hebrenjve dhe atyre me prejardhje hebreje të drejtën e nënshtetësisë izraelite. Mbajtja e popullsisë së Izraelit që nga viti 1948 është pothuajse ose më e madhe, kur krahasohet me vendet e tjera me emigracion masiv.
Emigrimi hebre nga Israel-i (i quajtur yerida në hebraisht), kryesisht në Shtetet e Bashkuara dhe Kanada, përshkruhet nga demografët si modest, por shpesh përmendet nga ministritë e qeverisë izraelite si një gjë kryesore. Mendohet, se në SHBA jetojnë mbi 7 milion izraelito-amerikanë.
Ebrejt sot
Sipas regjistrimit të lindshmërisë në vend, është përcaktuar se përafërsisht 80% e hebrenjve izraelitë janë të lindur në Israel, 14% janë emigrantë nga Evropa dhe Amerika, dhe 6% janë emigrantë nga kontinentet Azia dhe Afrika.
Hebrenjtë nga Evropa dhe ish-Bashkimi Sovjetik (B.R.S.S.) dhe pasardhësit e tyre të lindur në Izrael, duke përfshirë hebrenjtë Ashkenazi, përbëjnë afërsisht 50% të izraelitëve hebrenj.
Nga ana e tjetër, mësohet se hebrenjtë që u larguan nga vendet arabe dhe muslimane dhe pasardhësit e tyre, duke përfshirë hebrenjtë Mizrahi dhe Sefardi, përbëjnë shumicën e pjesës tjetër të popullsisë hebreje.
Normat e ndërmartesave midis hebrejëve shkojnë në mbi 35% dhe studimet e fundit sugjerojnë se përqindja e izraelitëve që rrjedhin nga hebrenjtë Sefardi dhe Ashkenazi rritet me 0.5 për qind çdo vit, me mbi 25% të fëmijëve të shkollës tani me origjinë nga të dy komunitetet.
Rreth 4% e izraelitëve (300,000), të përcaktuar etnikisht si të tjerë, janë pasardhës rusë me origjinë ose familje hebreje, që nuk janë hebrenj sipas ligjit rabinik, por kishin të drejtë për nënshtetësinë izraelite, sipas Ligjit të Kthimit në Atdhe.
Numri i përgjithshëm i kolonëve izraelitë përtej Vijës së Gjelbër është mbi 600,000 (afërsisht 10% e popullsisë hebreje izraelite).
Në vitin 2016, 399.300 izraelitë jetonin në vendbanimet e Bregut Perëndimor, duke përfshirë ato që paraprinë themelimin e Shtetit të Izraelit dhe që u rivendosën pas Luftës Gjashtë Ditore, në qytete të tilla si Hebroni dhe blloku Gush Etzion. Përveç vendbanimeve të Bregut Perëndimor, kishte më shumë se 200,000 hebrenj që jetonin në Jerusalem-in Lindor, dhe 22,000 në Lartësitë Golan.
Mësohet, gjithashtu se përafërsisht 7,800 izraelitë jetuan në vendbanime në Rripin e Gazës, të njohur si Gush Katif, derisa ata u evakuuan nga qeveria si pjesë e planit të saj të shkëputjes në vitin 2005.
Arabët izraelitë (duke përfshirë popullsinë arabe të Jerusalem-it Lindor dhe Lartësitë e Golanit) përbëjnë 21,1% të popullsisë ose 1,995,000 njerëz.
Në një sondazh telefonik të vitit 2017, 40% e qytetarëve arabë të Israel-it u identifikuan si arab në Israel ose qytetar arab i Israel-it”, 15% të identifikuar si palestinez, 8.9% si palestinez në Israel ose qytetar palestinez i Israel-it dhe 8.7% si arabe; 60% e arabëve izraelitë kanë një pikëpamje pozitive për shtetin.
Sipas Sammy Smooha, “Identiteti i 83.0% e arabëve në 2019 (nga 75.5% në 2017) ka një komponent izraelit dhe 61.9% (i pandryshuar nga 60.3%) ka një komponent palestinez. Megjithatë, kur u prezantuan këta dy komponentë si konkurrentë, 69.0% e arabëve në 2019 zgjodhën identitetin ekskluziv ose primar palestinez, krahasuar me 29.8% që zgjodhën identitetin ekskluziv ose primar izraelit arab.”
Në Gaza ndodhet: Lëvizja e Rezistencës Islame
Ḥarakat al-Muqāwamah al-ʾIslāmiyyah
Lëvizja e Rezistencës Islame Ḥarakat al-Muqāwamah al-ʾIslāmiyyah, është një organizatë politike dhe ushtarake radikale islamike palestineze sunite, që qeveris Rripin e Gazës të territoreve palestineze, brenda shtetit të Israel-it.
Sipas etimologjisë, mësojmë se fjala Hamas, është një përshtatje e frazës arabe ose Ḥarakah al-Muqāwamah al-ʾIslāmiyyah, që do të thotë Lëvizja e Rezistencës Islame. Ky emërtim, HMS, u përshkrua më vonë në Besëlidhjen e Hamasit nga fjala arabe ḥamās, që në vetvete do të thotë: zell, forcë ose trim.
Ajo ndodhet me seli në qytetin e Gazës, dhe ka gjithashtu një prani edhe në Bregun Perëndimor (më i madhi nga dy territoret palestineze), në të cilin rivali i saj laik Fatah ushtron kontrollin e West Bank.
Në vitin 1987, pas shpërthimit të Intifadës së Parë kundër Izraelit, u themelua Hamasi nga imami dhe aktivisti palestinez Ahmed Yassin.
Asokohe ajo doli nga Mujama al-Islamiya (Qendra Islame) e tij, e cila ishte themeluar në Gaza në vitin 1973 si një organizatë bamirëse islame e përfshirë me Vëllazërinë Myslimane me bazë në Egjipt.
Hamasi, u përfshi gjithnjë e më shumë në konfliktin izraelito-palestinez nga fundi i viteve 1990; ku ai kundërshtoi Letrat e Njohjes Reciproke Izrael-PLO si dhe Marrëveshjet e Oslos, të cilat panë që Fatah të hiqte dorë nga “përdorimi i terrorizmit dhe akteve të tjera të dhunës” dhe njohin Izraelin në ndjekje të një zgjidhjeje me dy shtete.
Gjithashtu Hamasi, vazhdoi të mbrojë rezistencën e armatosur palestineze. Ajo u përfshi direct ne politikë, ku fitoi zgjedhjet legjislative palestineze të vitit 2006, duke fituar shumicën në Këshillin Legjislativ Palestinez dhe mori kontrollin e Rripit të Gazës nga Fatah, pas një lufte civile për dominim dhe pushtet në vitin 2007. Qysh atëherë, ajo e ka drejtuar Gazën si një shtet de fakto autokratik paraushtarak radikal islamik dhe njëpartiak, duke mos lejuar demokracinë për popullin e vet të varfër dhe analfabet palestinez.
Ndërsa historikisht kërkonte një shtet palestinez islamik mbi territorin e kombinuar të Izraelit, Bregut Perëndimor dhe Rripit të Gazës, Hamasi filloi të pranonte kufijtë e vitit 1967, në Marrëveshjet që nënshkroi me Fatahun në vitet 2005, 2006 dhe 2007.
Në vitin 2017, Hamasi lëshoi një kartë të re që mbështeti një shtet palestinez brenda kufijve të vitit 1967, pa e njohur asnjëherë shtetin autokton të Izraelit.
Ofertat e përsëritura të Hamasit për një armëpushim (për një periudhë 10 deri 100-vjeçare) bazuar në kufijtë e vitit 1967 shihen nga shumë njerëz si në përputhje me një zgjidhje me dy shtete, ndërsa të tjerët thonë se Hamasi ruan objektivin afatgjatë të krijimit të një shteti në Palestinën e mëparshme të Detyrueshme.
Sipas parimeve ideologjike të islamizmit radikal, Hamasi promovon nacionalizmin palestinez, në një kontekst të ashpër islamik; ajo ka ndjekur një politikë të xhihadit (luftës së armatosur), kundër Izraelit.
Ajo ka një krah të shërbimit social, Dawah, dhe një krah ushtarak, Brigadat Izz ad-Din al-Kassam. Që nga mesi i vitit 1990, Hamasi ka fituar një popullaritet të gjerë brenda shoqërisë palestineze, për qëndrimin e tij radikal anti-izraelit.
Sulmet e grupit, duke përfshirë bomba vetëvrasëse kundër objektivave civile dhe sulmet pa dallim me raketa, janë përshkruar nga akademikët si akte terrorizmi dhe kanë bërë që shumë vende ta përcaktojnë Hamasin një organizatë e mirëfilltë terroriste. Ata hedhin raketa nga qendrat e tyre me monicione ushtarake dhe tunelet e shumta të nëndheshme (deri në 5 mije milje gjatësi) që fatkeqsisht ndodhen pranë qendrave të banimit, poshtë ose në tunelet nën pallatet apo shtëpitë private, spitaleve, qendrave shëndetësore, shkollave, kopshteve dhe objekteve të tjera fetare islame si xhamitë dhe qendrat humanitare.
Një përpjekje e vitit 2018, për të dënuar Hamasin për akte terrori në Organizata Burokratike Komuniste e Kombeve të Bashkuara dështoi.
Rripi i Gazës, aktualisht është nën bllokadë, të vendosur me të drejtë nga Izraeli dhe Egjipti. Izraeli dhe Hamasi, kanë zhvilluar një sërë luftërash atje, duke përfshirë ato në vitet 2008-2009 dhe në vitet 2012 dhe 2014.
1400 izraelit të vdekur nga Masakra terroriste e Hamasit dhe 250 pengjet e rrëmbyer më 7 tetorit 2023
Duke filluar luftën e vitit 2023, Hamasi nisi “Operacionin Al-Aksa Flood” dhe luftëtarët e tij depërtuan barrierën e Gazës, sulmuan bazat ushtarake izraelite, masakruan 1400 civilët dhe morën 250 pengje civilë dhe ushtarë në Gaza.
Sulmi terrorist i Hamasit më 7 tetor 2023, është përshkruar si pengesa më e madhe ushtarake për Izraelin, që nga Lufta Arabo-Izraelite e vitit 1973.
Si përgjigje të rrufeshme, Izraeli me të drejtë intensifikoi bllokadën ekzistuese të Gazës dhe filloi një fushatë bombardimi ajror në shkallë të gjerë mbi territorin dhe filloi sulmin tokësor, pasi kishte shpallur synimin e tij për të shkatërruar organizatën terroriste Hamasin.
Parlamenti Evropian dhe SHBA kanë bërë gjithashtu thirrje për eliminimin e Hamasit.
Viti 2023 dhe Lufta e re Israel-Hamas
Më 7 tetor 2023, Hamasi filloi një pushtim nga deti, toka dhe ajri, duke thyer barrierën Gaza-Izrael. Për muaj të tërë para sulmit, Hamasi kishte udhëhequr testuar inteligjencën izraelite, për të besuar se ata (Hamasi) nuk po kërkonin konflikt.
Luftëtarët e Hamasit, para 42 ditëve masakruan qindra civilë në një Festival Tradicional Muzikor dhe në kibuc Be’eri dhe morën pengje në Izraelin jugor në Rripin e Gazës. Në total, më shumë se 1,400 njerëz u vranë në Israel, duke e bërë këtë sulmin më vdekjeprurës nga militantët palestinezë, që nga themelimi i Izraelit në vitin 1948.
Grupet ndërkombëtare të të drejtave të njeriut, personeli mjekësor dhe gazetarët, kanë kronizuar me video të ndryshme sulmin e militantëve, duke detajuar vrasjet, përfshirë prerjen e kokës së fëmijëve, djegien gjallë të grave, fëmijëve dhe të moshuarve, së bashku me të rinjtë dhe ushtarët.
Sekretari amerikan i Shtetit Antony Blinken deklaroi, se “Është thjesht shthurje në mënyrën më të keqe që mund të imagjinohet”.
Zyrtari i lartë i Hamasit Khaled Mashal tha se grupi ishte plotësisht i vetëdijshëm për pasojat e sulmit ndaj Izraelit, duke deklaruar se çlirimi palestinez vjen me sakrifica.
Më 13 tetor 2023, Ministri izraelit i Mbrojtjes Yoav Gallant u bëri thirrje palestinezëve që të evakuonin Gazën veriore, duke përfshirë qytetin e Gazës, duke thënë: “Kamuflazhi i terroristëve është popullsia civile. Prandaj, ne duhet t’i ndajmë ato. Pra, ata që duan të shpëtojnë jetën e tyre, ju lutemi të shkojnë në jug. Ne do të shkatërrojmë infrastrukturat e Hamasit, selitë e Hamasit, strukturat ushtarake të Hamasit, dhe do t’i heqim këto fenomene nga Gaza dhe jashtë Tokës”.
Ecuria e sulmeve terroriste non stop ndaj civilëve israelit
Pas shpërthimeve të autobusëve në Jaffa Road në 1996, në të cilat u vranë 26 njerëz, Hamasi ka sulmuar vazhdimisht non stop civilët izraelitë. Sulmi më vdekjeprurës vetëvrasës i Hamasit ishte një sulm në një hotel Netanya më 27 mars 2002, në të cilin 30 njerëz u vranë dhe 140 u plagosën. Sulmi, është përmendur gjithashtu si Masakra e Pashkës, që kur ndodhi në natën e parë të festës hebreje të Pashkës në një Seder.
Hamasi, ka mbrojtur sulmet vetëvrasëse si një aspekt legjitim të luftës së tij asimetrike kundër Izraelit.
Në vitin 2003, sipas Stephen Atkins, Hamasi rifilloi sulmet vetëvrasëse në Israel si një masë hakmarrëse pas dështimit të bisedimeve të paqes dhe një fushate izraelite, që synonte anëtarët e nivelit të lartë të udhëheqjes së Hamasit, por ato konsiderohen si krime kundër njerëzimit, sipas ligjit ndërkombëtar.
Në një raport të vitit 2002, Human Rights Watch deklaroi se udhëheqësit e Hamasit “duhet të mbahen përgjegjës për krimet e luftës dhe krimet kundër njerëzimit” të kryera nga Brigadat al-Qassam.”
Në maj 2006, Izraeli arrestoi një zyrtar të lartë të Hamasit, Ibrahim Hamed, për të cilin zyrtarët izraelitë të sigurisë pretenduan se ishte përgjegjës për dhjetëra bomba vetëvrasëse dhe sulme të tjera ndaj izraelitëve.
Në vitin 2008, inxhinieri i eksplozivëve të Hamasit, Shihab al-Natsheh, organizoi një sulm vetëvrasës vdekjeprurës në Dimona.
Që nga viti 2002, ushtarët paraushtarakë të Brigadave al-Qassam dhe grupeve të tjera kanë përdorur raketa të bëra vetë, Qassam për të goditur qytetet izraelite në Negev, si Sderot.
Brigadat Al-Qassam u vlerësuan në vitin 2007 të kishin nisur 22% të sulmeve me raketa dhe mortaja, të cilat vranë 15 njerëz midis viteve 2000 dhe 2009. Futja e raketës Qassam-2 në vitin 2008, u mundësoi grupeve paraushtarake terroriste islamike palestineze të arrinin, nga Gaza, qytete të tilla izraelite si Ashkeloni.
Në vitin 2008, udhëheqësi i Hamasit, Khaled Mashal, ofroi se Hamasi do të sulmonte vetëm objektiva ushtarake, nëse IDF do të ndalonte së shkaktuari vdekjen e civilëve palestinezë.
Pas një armëpushimi të 19 qershorit 2008, Brigadat al-Qassam përfunduan sulmet me raketa dhe arrestuan militantët e Fatahut në Gaza, të cilët kishin vazhduar sulmet sporadike me raketa dhe mortaja kundër Izraelit. Brigadat al-Qassam, rifilluan sulmet pas inkursionit izraelit të 4 nëntorit në Gaza.
Më 15 qershor 2014, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu akuzoi Hamasin për përfshirje në rrëmbimin e tre adoleshentëve izraelitë (duke përfshirë një që kishte nënshtetësi amerikane), duke thënë se “Kjo ka pasoja të rënda.”
Më 20 korrik 2014, gati dy javë pas Operacionit Protective Edge, Kryeministri i Izraelit Netanyahu, në një intervistë me CNN e përshkroi Hamasin si terroristë gjenocidal.
Më 5 gusht 2014, Izraeli njoftoi se forcat izraelite të sigurisë arrestuan Hussam Kawasme, në Shuafat, në lidhje me vrasjet e adoleshentëve.
Gjatë marrjes në pyetje, Kawasme pranoi se ishte organizatori i sulmit, përveç sigurimit të financimit nga Hamasi. Zyrtarët kanë deklaruar se persona të tjerë të arrestuar në lidhje me vrasjet janë ende duke u mbajtur, por emra nuk janë bërë të ditur.
Më 20 gusht 2014, Saleh al-Arouri, një udhëheqës i Hamasit në atë kohë në mërgim në Turqi, mori përgjegjësinë për rrëmbimin e tre adoleshentëve izraelitë. Ai mbajti një fjalim në emër të Khaled Mashal në konferencën e Bashkimit Ndërkombëtar të Dijetarëve Myslimanë në Stamboll (Turqi), një veprim që mund të pasqyrojë një dëshirë të Hamasit për të fituar ndikim.
Në të ai tha, se “Qëllimi ynë ishte të ndeznim një intifadë në Bregun Perëndimor dhe Jerusalem, si dhe brenda kufijve të vitit 1948… Vëllezërit tuaj në Brigadat Al-Qassam e kryen këtë operacion për të mbështetur vëllezërit e tyre të burgosur, të cilët ishin në grevë urie…” Muxhahidët i kapën këta kolonë në mënyrë që të kishin një marrëveshje shkëmbimi.
Udhëheqësi politik i Hamasit, Khaled Mashal pranoi se anëtarët e Hamasit ishin përgjegjës, duke deklaruar se ai nuk dinte asgjë për këtë paraprakisht dhe se ajo që dinte udhëheqja për detajet erdhi nga leximi i raporteve izraelite.
Meshaal, i cili kishte drejtuar krahun politik të mërguar të Hamasit që nga viti 2004, ka mohuar të jetë i përfshirë në “detajet” e “çështjeve ushtarake” të Hamasit, por “i justifikoi vrasjet si një veprim legjitim kundër izraelitëve në tokat e ‘pushtuara’“.
Gjatë luftës Izrael-Hamas 2023, Hamasi depërtoi në shtëpi, qëlloi civilë masivisht dhe mori shumë civilë dhe ushtarë izraelitë si pengje në Gaza. Sipas Human Rights Watch, shënjestrimi i qëllimshëm i civilëve, sulmet pa dallim dhe marrja e civilëve si peng, janë krime lufte sipas ligjit ndërkombëtar humanitar.
Gjatë ofensivës së tij të tetorit 2023 kundër Izraelit, Hamasi masakroi mbi 260 njerëz në një festival muzikor, ndërsa rrëmbeu të tjerët. Gjatë së njëjtës ofensivë, u raportua gjithashtu se Hamasi kishte masakruar popullsinë e kibucit Kfar Aza.
Rreth 10 për qind e banorëve të kibucit Be’eri u vranë. Pamjet video tregojnë fëmijët duke u vrarë qëllimisht gjatë sulmeve të kibucit, si dhe atë që duket të jetë një përpjekje për të prerë kokën e një personi të gjallë duke përdorur një shat kopshti.
Sulmet me raketa në Izrael
Hamasi dhe grupet e tjera të armatosura palestineze kanë lëshuar mijëra raketa në Izrael, që nga viti 2001, duke vrarë 15 civilë, duke plagosur shumë të tjerë dhe duke paraqitur një kërcënim të vazhdueshëm për rreth 800,000 civilë izraelitë, që jetojnë dhe punojnë në rrezen e armëve.
Zyrtarët e Hamasit, kanë thënë se raketat kishin për qëllim vetëm objektiva ushtarake, duke thënë se viktimat civile ishin “rezultat i rastësishëm” i cilësisë së dobët të armëve.
Sipas Human Rights Watch, deklaratat e liderëve të Hamasit sugjerojnë se qëllimi i sulmeve me raketa ishte me të vërtetë goditja e civilëve dhe objekteve civile.
Nga janari 2009, pas operacionit Cast Lead, Hamasi kryesisht ndaloi sulmet me raketa ndaj Izraelit dhe në të paktën dy raste ka arrestuar anëtarë të grupeve të tjera që kanë lëshuar raketa, “duke treguar se ka aftësinë të imponojë ligjin kur të dojë“.
Në shkurt 2010, Hamasi lëshoi një deklaratë, ku shpreh keqardhje për çdo dëm, që mund t’i ketë ndodhur civilëve izraelitë si rezultat i sulmeve me raketa palestineze gjatë luftës së Gazës. Ajo pohoi se sulmet e saj me raketa kishin synuar objektivat ushtarake izraelite, por nuk kishin saktësi dhe kështu ndonjëherë goditnin zonat civile. Izraeli u përgjigj se Hamasi ishte mburrur vazhdimisht për shënjestrimin dhe vrasjen e civilëve në media.
Sipas një raporti, duke komentuar konfliktin e vitit 2014, “pothuajse të gjitha 2,500–3,000 raketa dhe mortaja që Hamasi ka gjuajtur në Izrael, që nga fillimi i luftës duket se kanë pasur për qëllim qytetet“, duke përfshirë një sulm në “një fermë kolektive kibuci, afër kufirit të Gazës”, në të cilin u vra një fëmijë izraelit.
Ish-nënkoloneli izraelit Jonathan D. Halevi deklaroi, se “Hamasi, ka shprehur krenarinë për synimin e raketave me rreze të gjatë në objektiva strategjikë në Izrael, duke përfshirë reaktorin bërthamor në Dimona, uzinat kimike në Haifa dhe aeroportin Ben-Gurion të cilat mund të kishte shkaktuar mijëra viktima izraelite, nëse kishte sukses“.
Në korrik 2008, Barack Hysen Obama, atëherë kandidati democrat (komunist) për president, tha: “Nëse dikush do të dërgonte raketa në shtëpinë time, ku dy vajzat e mia flenë natën, unë do të bëj gjithçka në fuqinë time për ta ndaluar këtë dhe do të presin që izraelitët të bëjnë të njëjtën gjë.”
Më 28 dhjetor 2008, Sekretarja e Shtetit republikanja Condoleezza Rice deklaroi, se: “Shtetet e Bashkuara dënojnë me forcë sulmet e përsëritura me raketa dhe mortaja kundër Izraelit“.
Më 7 tetor 2023, Hamasi, mori përgjegjësinë për një breshëri sulmesh me raketa me origjinë nga Rripi i Gazës.
Epilog
Sot, fatkeqsisht propaganda dhe izraelofobia është rritur shumë e stimuluar edhe nga mediat ultra të majta botërore anti Israel, që stimulojnë aksiomën shpief shpift se diçka do të mbij…
Mos blej gënjeshtrat apo përrallat e hoxhallarëve të komuniteteve shqiptarë, në studiot e trushpërlarjes sistematike televizive dhe deklaratat e ndryshme në Shqipëri dhe Kosovë apo Maqedoninë e Veriut dhe Mal të Zi, dhe lëvizjeve komuniste globaliste fashiste të majta, si: grupeve dhe partive marksiste, organizatave të miëfillta anarkiste dhe marksiste të dhunshme, që qarkullojnë në SHBA, Europë dhe botë si: Antifa dhe BLM etj., të cilët së bashku me palestinezo-amerikanët këtu, djegin në mes të shtetëve të SHBA-së flamurin amerikan në protestat e “paqësore” se palestinezëve, u takon toka e ebrejve.
Thjesht, kjo nuk është e vërtetë dhe gënjeshtër apo përrallë e vazhdueshme, që bie ndesh me realitetin e burimeve historike ebraike, qysh nga antikiteti dhe deri në ditët tona.
Perëndia, do dhe në ardhmen, do të sigurojë gjithashtu një mënyrë për popullin e tij të zgjedhur, për të jetuar në Izrael, siç ka bërë për mijëra vjet.
Jeruzalemi, vendbanimi i lashtë i Qytetit të Paqes
Qyteti i lashtë i Jeruzalemi, ka qëndruar në qendër të jetës kombëtare dhe shpirtërore të popullit hebre, që kur mbreti David e bëri atë kryeqytet të mbretërisë së tij në 1003 para Krishtit. Qyteti mbeti kryeqyteti i dinastisë Davidike për 400 vjet, derisa mbretëria u pushtua nga Babilonasit.
Gjatë historisë së tij të gjatë, Jeruzalemi është sulmuar 52 herë, kapur dhe rimarrë 44 herë, rrethuar 23 herë dhe shkatërruar dy herë. Pjesa më e vjetër e qytetit u vendos në mijëvjeçarin e 4 para Krishtit, duke e bërë Jeruzalemin një nga qytetet më të vjetra në botë.
Përafërsisht 850,000 njerëz jetojnë në kryeqytetin e shtetit ebrej Jeruzalem: 37% janë arabë dhe 61% janë hebrenj, sipas institutit të pavarur të mendimit Jerusalem.
Mbreti Solomon, sipas Biblës, ndërtoi tempullin e parë të hebrenjve në këtë majë mali rreth vitit 1000 para Krishtit, vetëm për ta shkatërruar atë 400 vjet më vonë nga trupat e komanduara nga mbreti babilonas Nebukadnetsari, i cili, dërgoi shumë hebrenj në internim.
Rrethimi i Jeruzalemit, bllokada ushtarake romake e qytetit ndodhi gjatë Revoltës së Parë Çifute. Rënia e qytetit shënoi përfundimin efektiv të një fushate 4-vjeçare, kundër kryengritjes hebraike në Judaea. Romakët shkatërruan pjesën më të madhe të qytetit, përfshirë Tempullin e Dytë.
Gjatë periudhës romake, në vitin 70 pas Krishtit, Tempulli i Dytë u shkatërrua, së bashku me Jeruzalemin, nga ushtria e Titit. Kjo ishte gjithashtu periudha kur Jezu Krishti ishte në Jeruzalem… Ai u kryqëzua rreth 40 vjet para shkatërrimit të qytetit.
Njohja e Jeruzalemit nga Presidenti i 45-të amerikan Donald J. Trump, ka marrë disa mbështetje të fuqishme europiane nga politikanët patriotë.
Vendbanimi i lashtë i Qytetit të Paqes. Nga burimet e lashta historike emri Jeruzalem etimologjizohet në mënyrë të ndryshme, për të nënkuptuar, gjetur apo vendosur një gur themeli të Perëndisë Shalem.
Asokohe në pellgun e Lindjes së Mesme, Perëndia Shalem, ishte perëndia origjinale e tutelës, që i perket periudhës historike të bronzit, me të cilën matet lashtësia e hershme e qytetit të Paqes.
Shalim ose Shalem, ishte emri i Zotit të Muzgut në fenë kananite, emri i të cilit bazohet në të njëjtën rrënjë S-L-M nga e cila rrjedh fjala hebraike Paqe (Salam ose Shalom, në arabishten moderne dhe hebraishten).
Sipas burimeve historike, ndër shekuj emri në fjalë u ofrua kështu etimologjizimeve të tilla, si: “Qyteti i Paqes”, “Vendbanimi i Paqes”, “Banesa e Paqes” apo alternuar si “Vizioni i Paqes” nga disa autorë antikë të krishterë.
Kështu emri Yerushalayim, i referohet faktit që qyteti fillimisht ishte vendosur si qendër banimi antik mbi dy kodra. Për këtë historisë së Qytetit të Paqes, i vjen në ndihmë shpiegimi permes Biblës Hebraike dhe burimeve të pasura historike hebraike.
Kësisoj del se forma Yerushalem ose Yerushalayim, për herë të parë shfaqet në Bibël, në Librin e Joshua-s. Nga nëna histori, mësojmë, se emri është një kombinim i dy emrave të bashkuar nga Zoti, Yireh (“vendi i qëndrimit”, emri i dhënë nga Abrahami, në vendin ku ai planifikoi të sakrifikonte djalin e tij) dhe Shalem (“Vendi i Paqes”, emri i dhënë nga kryeprifti Shem).
Duke pasur parasysh pozicionin qendror të qytetit si në nacionalizmin hebre (sionizmin) ashtu edhe në nacionalizmin palestinez, selektiviteti i kërkuar për të përmbledhur rreth 5,000 vjet histori të banuar, shpesh ndikohet nga paragjykimi ideologjik ose prejardhja.
Në këtë rast, nacionalistët izraelitë ose hebrenj, mbështetin të drejtën për qytetin bazuar në indigjenitetin hebre në tokë, veçanërisht origjinën e tyre dhe prejardhjen nga izraelitët, për të cilët Jeruzalemi është kryeqyteti mitik i tyre, dhe etjen e tyre për kthim në origjinën fillestare.
Në të kundërt, nacionalistët palestinezë pretendojnë të drejtën për qytetin bazuar në praninë dhe prejardhjen prej kohësh të palestinezëve modernë nga shumë popuj të ndryshëm, që janë vendosur ose jetuar në rajon gjatë shekujve.
Duke iu rikthyer periudhës parahistorike, shohim se Kodra Jug-Lindore, e njohur gjithashtu si Qyteti i Davidit, është bërthama fillestare e Jeruzalemit historik. Atje, Burimi Gihon tërhoqi barinj të cilët fushuan pranë ujit midis 6000 dhe 7000 vjetëve më parë, duke lënë pas gjurmë me qeramika antike dhe objekte të tjera të lashta prej guri, gjatë periudhës kalkolitike ose bakrit (rreth 4500–3500 para Krishtit).
Kjo periudhë historike tregohet, kur Kanaani formoi pjesë të perandorisë egjiptiane (dinasti), në tregimet biblike, gjë e cila korrespondon me pushtimin e Joshua-s, ku pothuajse të gjithë studiuesit pajtohen se Libri i Joshua-s ka pak vlerë historike për Izraelin e hershëm.
Në Bibël, Jeruzalemi përcaktohet si i shtrirë brenda territorit të caktuar për fisin e Beniaminit edhe pse ai ishte i pushtuar nga Jebusitët. Davidi, thuhet se i kishte pushtuar këta në rrethimin e Jebus dhe e transferoi kryeqytetin e tij nga Hebroni në Jeruzalem, i cili, më pas u bë kryeqyteti i një Mbretërie të bashkuar të Izraelit dhe një nga disa qendrat e famshme të saj fetare.
Zgjedhja u diktua ndoshta nga fakti që Jeruzalemi nuk ishte pjesë e sistemit fisnor të Izraelit dhe kështu ishte i përshtatshëm për të shërbyer si qendra e konfederatës së tij. Opinioni është i ndarë nëse e ashtuquajtura Struktura e Gurit të Madh dhe Struktura e Shkallëzuar e Shkallës afër mund të identifikohen me pallatin e Mbretit David, ose daton në një periudhë të mëvonshme.
Rindërtimi i Tempullit të Solomonit, bazuar në tekstin biblik. Sipas Biblës, mbreti David mbretëroi për 40 vjet dhe u pasua nga i biri, Salomoni, i cili ndërtoi tempullin e shenjtë në malin Moriah. Tempulli i Solomonit (i njohur më vonë si Tempulli i Parë), vazhdoi të luante një rol kryesor në fenë hebraike si depo e Arkës së Besëlidhjes.
Me vdekjen e Solomonit, dhjetë nga Fiset Veriore të Izraelit u shkëputën nga Monarkia e Bashkuar, për të formuar kombin e tyre, me mbretërit, profetët, priftërinjtë, traditat në lidhje me fenë, kryeqytetet dhe tempujt në Izraelin verior. Fiset e jugut, së bashku me priftërinë Aaronide, mbetën në Jeruzalem, me qytetin që u bë kryeqyteti i Mbretërisë së Judës.
Kur Asirët pushtuan Mbretërinë e Izraelit në vitin 722 para Krishtit, Jeruzalemi u forcua nga një fluks i madh refugjatësh nga mbretëria veriore.
Më 5 dhjetor 1949, Babai i Kombit ebrej Kryeministri i parë i Izraelit, David Ben-Gurion, shpalli Jeruzalemin si kryeqytetin e përjetshëm dhe të shenjtë të Izraelit, dhe tetë ditë më vonë specifikoi se vetëm lufta e kishte detyruar udhëheqjen izraelite “të vendoste selinë e Qeveria në Tel Aviv“, ndërsa për “shtetin e Izraelit gjithmonë ka pasur dhe do të ketë vetëm një kryeqytet Jeruzalemi i Përjetshëm“, dhe se pas luftës, përpjekjet kishin qenë në vazhdim për krijimin e kushteve për “Knesset… duke u kthyer në Jeruzalem“.
Kjo ndodhi me të vërtetë. Qysh nga fillimi i vitit 1950, të gjitha degët e qeverisë izraelite legjislative, gjyqësore dhe ekzekutive, vazhdimisht kanë banuar atje, përveç Ministrisë së Mbrojtjes, e cila ndodhet në HaKirya në Tel Aviv.
Në kohën e shpalljeve të kryeministrit Ben Gurionit dhe votimit pasues të Knesset të 24 janarit 1950, Jeruzalemi u nda midis Izraelit dhe Jordanisë, dhe kështu shpallja zbatohej vetëm për Jeruzalemin Perëndimor.
Gjatë muajit korrik të vitit 1980, Izraeli miratoi Ligjin e Jeruzalemit si Ligjin Themelor. Kështu ligji e shpalli Jeruzalemin kryeqytetin “e plotë dhe të bashkuar” të Izraelit. Ligji i Jeruzalemit, u dënua nga bashkësia ndërkombëtare, e cila nuk e njohu Jeruzalemin si kryeqytetin e Izraelit. Në mënyrë absurde dhe të njëanshme Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara miratoi Rezolutën 478 në 20 gusht 1980, e cila deklaroi se Ligji i Jeruzalemit është “një shkelje e ligjit ndërkombëtar“, është “i pavlefshëm dhe duhet të shfuqizohet menjëherë“.
Kombet e Bashkuara të tejpolitizuar kaluan në ekstrem. Për më keq, vendet anëtare u thirrën të tërheqin përfaqësimin e tyre diplomatik nga Jeruzalemi. Pas rezolutës, 22 nga 24 vende që kishin më parë ambasadën e tyre në Jeruzalem (Perëndimi) i zhvendosën ata në Tel Aviv, ku shumë ambasada tashmë banonin përpara Rezolutës 478. Kosta Rika dhe El Salvador ndoqën atë veprim në vitin 2006.
Në vitin 1995, Kongresi i Shteteve të Bashkuara miratoi Aktin e Ambasadës së Jeruzalemit, i cili kërkonte, me kusht, që ambasada e saj të zhvendosej nga Tel Aviv në Jeruzalem.
Duke marrë këtë shkak historik më 6 dhjetor 2017 Presidenti i SHBA-së Donald John Trump zyrtarisht njohu Jeruzalemin si kryeqytetin e Izraelit dhe njoftoi synimin e tij për të zhvendosur Ambasadën Amerikane në Jeruzalem, duke përmbysur politikën e premtimeve boshe të dekadave të ish presidentëve të mëparshëm të Shteteve të Bashkuara Amerikës mbi këtë çështje.
Më 14 maj 2018, Shtetet e Bashkuara zyrtarisht zhvendosën vendndodhjen e ambasadës së tyre në Jeruzalem, duke transformuar Tel Aviv në një konsullatë formale.
Kosova dhe Izraeli vendosën marrëdhëniet diplomatike
“Ky është një hap drejt konsolidimit të mëtutjeshëm të Kosovës në fushën ndërkombëtare. Ky nënshkrim tregon qartë për efektin dhe rëndësinë që ka marrëveshja e katër shtatorit e nënshkruar në Shtëpinë e Bardhë. Krahas vendosje së marrëdhënieve diplomatike, sot janë nënshkruar edhe disa marrëveshje të tjera që e fuziqojnë bashkëpunimin ekonomik dhe politik ndërmjet vendeve tona, pres me padurim miqtë tanë izraelit në Prishtinë” – Abdullah Hoti, Kryeministri i Kosovës
Më 4 shtator në Shtëpinë e Bardhë, Kosova dhe Serbia nënshkruan dakordimin për normalizimin ekonomik ndërmjet tyre në praninë e ish presidentit amerikan Donald J. Trump. Pjesë e dakordimit ishte edhe pajtim i Izraelit për njohjen e Kosovës dhe vendosjen e marrëdhënieve diplomatike.
Dokumenti që u nënshkrua ndarazi parasheh që Kosova të hap ambasadën e saj në Jerusalem, ndërsa Serbia të lëvizë ambasadën e saj nga Tel Avivi në Jerusalem. Në marrëveshjen e sotme thuhet se aspektet teknike të këtij vendimi, përfshirë edhe akreditimin e ambasadorëve “do të jenë objekt i diskutimeve të mëtejme përmes kanaleve normale diplomatike”.
Kosova ka emëruar zonjën Ines Demiri të ngarkuar me punë ndërsa emërimi i ambasadorit do të bëhet më vonë.
“Vendosja e marrëdhënieve diplomatike ndërmjet Kosovës dhe Izraelit është një hap i rëndësishëm, historik dhe emocionues. Sot në mëngjes morra një kërkesë zyrtarë për hapjen e ambasadës së Kosovës në Jerusalem dhe padyshim e miratova, dhe mezi pres ta shoh të hapet, shpresoj shumë shpejt. Në këtë rast dua të falënderoj Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për përpjekjet e tyre që të promovojnë paqen kudo në botë dhe për të përparuar marrëdhëniet e Izraelit me vende me të cilat nuk kishte marrëdhënie diplomatike më parë”, tha ministri i Punëve të Jashtme të Izraelit, Gabriel Ashkenazi.
Shënim: Për më shumë për këtë çeshtje mund të mësoni duke lexuar librin tim: “Presidenti Trump dhe keneta globaliste” New York, 2021.
